Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
posobiewojnami.Wszystkopoto,byumniejszyć
znaczeniezwycięstwaisprowadzićjedorangiepi-
zodupozbawionegowymiaruoglobalnymznacze-
niu.Wświatowejliteraturzeprzedmiotu,również
tejdotyczącejsztuki,wojnapolsko-bolszewicka
jestpostrzeganajakojedenzsegmentówzmagań
ArmiiCzerwonejzbiałąreakcjątrwającychod
1918do1921roku(Chlenova2020:52).
Niniejszaksiążkamanaceluukazaniezkilku
różnychperspektywznaczeniazwycięstwanad
bolszewikamidlanaszejhistoriiikultury,ajed-
nocześniepokazanie,jaknarracjajejdotycząca
wpisujesięwdyskursymającezwiązekzistotą
istnieniawspólnotynarodowejgłębokoosadzo-
nejwewspólnocieeuropejskiejzjejklasycznymi
korzeniami.
MariaDąbrowska(1988:149),świadektamtych
heroicznychczasów,takzanotowaławswoim
Dziennikupoddatą20maja1920:„Piłsudskiprzy-
jeżdżałzfrontu.Byłotozjawiskoniedouwierzenia,
jakgowitastolica.Mamyprzecieżstolicę.Tobyło
tak,jakbymogłobyćwGrecjialbowRzymie.
Opisujętoosobno”.To„osobno”oznaczałoprzy-
wołanywkilkumiejscachtejpublikacjiartykuł
Prógtriumfu.Ponieważaniwokresiemiędzywo-
jennym,aniwostatnichdekadachnieudałosię
zrealizowaćprojektuupamiętnieniatriumfuoręża
polskiegowpostaciłukutriumfalnego,którybyłby
symbolemtejiinnychwiktorii,tymbardziejnależy
wierzyć,żepierwszytekstzawartywtymtomie,
PoloniatriumphanspióraJerzegoMiziołka,wzbu-
dzirefleksjęnadproblemem,czymjestwswej
istocietriumf,czymodróżniasięodkażdego
innegozwycięstwa,czynuważnego,aleniemają-
cegodziejowychkonsekwencji,idlaczegotrzeba
gonależycieuhonorować.Przypominająctriumfy
orężapolskiegoiupamiętniającejełukitriumfalne,
niekiedytylkomalowaneczyrytowane,próbu-
jemynietylkoprzywołaćsiłętradycjiantykukla-
sycznegowżyciuspołecznymikulturzewizualnej
dawnejPolski.Jestwtymzawartarównieżsugestia,
bynierezygnowaćzewzniesieniawWarszawie
okazałego,nowoczesnegołukutriumfalnegoku
czcibohaterówzwycięstwa.
TekstAndrzejaNowakaPolskawperspekty-
wiesowieckiegoimperializmu:spojrzeniezMos-
kwynarok1920dotyczystosunkówpolsko-
-rosyjskichwokresieod1915do1920rokuukaza-
nychwkontekściedominacjirosyjskiejodczasów
PiotraI.Wojnapolsko-sowieckaprezentowanajest
zperspektywymoskiewskiej,którazostałaudo-
kumentowanamiędzyinnymiwwypowiedziach
samegoLenina.AndrzejNowakzwracauwagęna
niezwykleważnyfakt-agresorembyłanieodra-
dzającasięPolska,leczRosjasowiecka.Wwizji
LeninaniebyłomiejscadlasuwerennejPolski,tak
więcdlajejobywatelibyłatowojnaowszystko.
JanŻarynwtekścieWobroniechrześcijańskiej
PolskiiEuropy-Kościółkatolickiw1920roku
koncentrujesięnatemacieszczególniestarannie
wymazanymzkarthistorii.Oogromnymzna-
czeniuwsparciapolskiegoduchowieństwa,które
czerpałoinspiracjeiodwagęzduchowościnun-
cjuszaAchilleRattiego,pisanowostatnichlatach,
alepowszechnaznajomośćtychfaktówjestwciąż
niewielka.Zaprezentowanetunowe,pogłębione
ujęcietematuwskazujenaogromduchowegozaan-
gażowaniapostronietych,którzyswąmodlitwą
chcieliwesprzećwalczących.Wzrostpobożności
inadziejanainterwencjęniebiosbyłyogromne.
Jednakbylibyśmywbłędzie,myśląc,żePolacy
liczylitylkonasiłynadprzyrodzoneoraznasiłę
oręża-dozwycięstwaprzyczynilisięwogrom-
nym,wciążniedocenionym,wymiarzepolscy
wybitninaukowcy.
Opracynadzłamaniemprzezpolskiwywiad
szyfrówużywanychprzezarmiębolszewickądowia-
dujemysięztekstuGrzegorzaNowikaTriumf
nauki.Rolaradiowywiaduwzwycięstwie1920
roku,którywswejklarownejnarracjiprzedstawia
powstanieradiowywiaduimetodyjegopracypod
dowództwemporucznikaJanaKowalewskiego,
9
