Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
B.Cytowska,Trudnedrogiadaptacji,Kraków2012
ISBN:978-83-7850-051-3,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2012
18
Rozdział1.Rozważanianadadaptacjąwobszarzenaukoczłowiekuispołeczeństwie
Teorieikoncepcjezajmującesięadaptacjąwywodząsięzdarwinizmu.
Twórcadoborunaturalnegodoszedłdowniosku,żewsytuacjinadwyżkipo-
pulacjidochodzidowyselekcjonowaniaorganizmów,którenajlepiejradzą
sobiezwymaganiamiśrodowiska.Przezdopasowywaniecechdowymagań
środowiskaorazciągłeichróżnicowaniewwynikuprocesuselekcjidochodzi
doewolucjigatunków,więcewoluujątylkogatunki,któresąwstaniepozo-
staćwhomeostazieześrodowiskiem,ate,któreniezastosująwspomnia-
nychmechanizmów–giną.Darwinnieróżnicowałewolucjiczłowiekaod
innychistot.Uważał,żegatunekludzkipodlegałtakiejsamejzasadzie–se-
lekcjinaturalnej–wtensposóbpojawiałysięnowezestawynaszegogatunku.
ZperspektywyewolucjiżycianaZiemiteoriaDarwinadawałaodpowiedźna
tematzmiantoczącychsięprzezmilionylatnanaszejplanecie.Jednakautor
ewolucjonizmuwskazywał,żewprocesierozwojuludzkościniezawszemie-
liśmydoczynieniaznadwyżkąpopulacyjną.Coprawdatotenstanwymuszał
nagatunkupodporządkowaniesięwymogomadaptacyjnymstawianymprzez
środowisko,alebyłyteżokresywhistoriiludzkości,któreDarwinokreślił
jakoniedomiarpopulacji(niepoświęciłjednaktemuzjawiskuzbytwiele
uwagi),kiedybezpresjiśrodowiskadochodziłodowewnętrznegorozwoju
gatunku–różnicowaniajednostek,różnorodnościosobniczej,poszerzenia
izróżnicowaniaekosystemu(por.Kowalik,wdruku).
Abyuporządkowaćanalizępsychologiczno-biologicznegopodejściado
adaptacji,proponujęwyodrębnićdwanurty:
–Adaptacjajakodążenieczłowiekadoutrzymaniarównowagipsychicznej
opartejnabiologicznejzasadziehomeostazy.
–Adaptacjajakoprocesumożliwiającyjednostkomludzkimrozwój,jed-
nakrozumianyniejakoefektregulacjirelacjizotoczeniem,leczprze-
obrażaniestrukturwewnętrznychczłowieka,ichsamorozwój,samoor-
ganizacja,samodoskonalenie,autoreferencja,podwpływeminterakcjize
środowiskiem,choćniejakobezpośrednijejwynik.
Koncepcjeujmująceadaptacjęjakodążeniedohomeostazypsychicznej
jednostkizaczęłyanalizowaćwłaściwościjużniecałegogatunkuludzkiego,
alejegoprzedstawicieli.Chodziłootecechy,którewytworzyłysięwprocesie
ewolucji,anastępniesięróżnicowały,modyfikowały,rozwijałypoto,byczło-
wiekowiłatwiejbyłowspółgraćzotoczeniemprzyrodniczymispołecznym.
Spośródwłaściwościczłowieka,najprostszychdozaobserwowania,na
planpierwszywysuwasięzachowaniejakorezultatzamierzonejlubnieza-
mierzonejinterakcjizotoczeniem.Takrozwinąłsiębehawioryzm.Wkla-
sycznejwersji,zapoczątkowanejprzezIwanaPawłowa,któryrozpatrywał
proceszwanywarunkowaniem,reakcjabezwarunkowa,czyliodruch,może
byćwywołanaprzezbodziecpoczątkowoneutralny,skojarzonyzbodźcem
