Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
B.Cytowska,Trudnedrogiadaptacji,Kraków2012
ISBN:978-83-7850-051-3,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2012
1.1.Adaptacjawujęciubiologiczno-psychologicznym
19
bezwarunkowym1.JednaktoJohnWatsonzostałuznanyzapierwszegowy-
razicielaideibehawioryzmu–stwierdziłon,żeprzedmiotembadańpsycho-
logiijestzachowanie,jegoprzewidywanieikontrola,samozachowaniezaś
określiłjakoreakcjęnapoprzedzającyjąbodziec.Wtensposóbulokował
psychologięwnaukachprzyrodniczych(za:Suchowierska2008,s.241).
Skoromożnawyzwalaćokreślonezachowanialudzkie,tomożnazapro-
gramowaćczłowiekadoadaptacjispołecznej,chociażbyprzezzachowania
wyuczone.WtymkierunkuposzłybadaniaBurrhusaSkinnera.Niechodziło
jużtylkoozachowaniewedługwzorcaWatsona:bodziec–reakcja,aowa-
runkowaniesprawcze.Dziękisystemowiwzmocnień,czylikonsekwencji
określonegozachowania,możnaprzewidziećreakcjęczłowieka.Zatemprzez
manipulowaniewzmocnieniemudajesięuzyskaćokreślonezachowaniewy-
maganespołecznie,dziękiktóremuczłowiekpozostaniewdobrychrelacjach
zinnymi,atenfaktwpływarównieżwzmacniająconakorygowaniezachowań
inabywanienowychwzorcówułatwiającychpozostawaniewrównowadzeze
środowiskiem(regulacjazachowań).Tennurtbehawioryzmudałpoczątek
stosowanejanaliziezachowań,naucemającejnaceluzrozumienieczynników
wpływającychnazachowanieiopracowanieefektywnychmetodjegozmiany,
regulacji.Nowezachowania,strategiepostępowaniapozwolączłowiekowi
radzićsobiezprzeobrażeniamiotoczenia.
Behawioryzmtraktowałprzystosowaniejednostronnie–jakozadaniejed-
nostkiwymuszoneprzezotoczenie.Jednakodlatzarównostosowanaanaliza
zachowań,jakitechnikibehawioralnesącorazlepiejopracowywaneiopisy-
wanezdużymzaangażowaniemnaukowcówiklinicystów,zeszczególnym
zwróceniemuwaginaniwelowaniewieluproblemówspołecznych.Silneza-
korzenieniebehawioryzmuwidocznejestdodziśtakżewpedagogice.Kształ-
towaniezachowań,któresąwłaściwedladanegośrodowiska,to–zgodnie
zopisywanąteorią–czasamijedynadrogadoadaptacji,szczególniechętnie
proponowanawwychowaniu,nauczaniuiterapiiosóbzniepełnosprawnością
intelektualną,zautyzmem,zproblemamiwzachowaniu,uzależnionychitp.
Podobnystażwpsychologiimapodejściepsychodynamiczne.Wobsza-
rzejegozainteresowańtkwiposzukiwaniewpsychiceludzkiejczynników,
któreułatwiająlubutrudniają,czyliwarunkująhomeostazęześrodowiskiem.
Najstarszakoncepcja–psychoanaliza(Freud1994)–rozpatrywałatrzykom-
ponentyrozwojuosobowości:popędoweid,moralnesuperegoiracjonalne
ego.Roląegojestocenawymagańpłynącychzzewnątrzitakiepokierowa-
nieaktywnościączłowieka,abyprzezwykorzystanieenergiiidiwyrównanie
1Współcześniewarunkowanieklasycznejestwykorzystywanewmedycynieiterapiiuzależ-
nień,międzyinnymijakoefektplacebo(por.Bąbel2008,s.205in.).
