Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
B.Cytowska,Trudnedrogiadaptacji,Kraków2012
ISBN:978-83-7850-051-3,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2012
34
Rozdział1.Rozważanianadadaptacjąwobszarzenaukoczłowiekuispołeczeństwie
zmianywsamymsobie(dokonujesiętowzgodziezkierunkiemoddzia-
ływańśrodowiskaiwcześniejukształtowanymistrukturamiaktywnościjed-
nostki).Tezmianymodyfikująrelacjejednostkiześrodowiskiemiprzeista-
czająsystem,jakirazemstanowią,costwarzanowewarunkidopojawienia
siękolejnychzmianrozwojowych(Tyszkowa,Przetacznik-Gierowska2002,
s.95;Brzezińska2000,s.187–188).Wujęciuekologicznymrozwójczłowie-
kaprzejawiasięwpodejmowaniunowychrólizajmowaniunowychpozycji
wnowychkręgachśrodowiska,wposzerzaniusięiróżnicowaniujegośro-
dowiskaiwzbogacaniusięzwiązków,wjakiejednostkaznimwchodzi,oraz
wangażowaniusięwaktywnośćukierunkowanąnaśrodowiskoizmierzającą
dojegoutrzymania,zmianylubprzekształcenianapoziomiepodobnejlub
większejzłożonościformalnejitreściowej(Tyszkowa,Przetacznik-Gierow-
ska2002,s.95).
SystemowepodejściedorozwojuczłowiekajeszczeinaczejujmujeSusan
Oyama.Opracowanaprzezniąiopublikowanaw1985rokuteoriasystemów
rozwojowych(DevelopmentalSystemsTeory,DST)jestrozwinięciemkon-
cepcjizlat70.autorstwawspomnianegojużRichardaLewontina.Jejgłówne
założeniawskazująnadialektycznąwspółzależnośćgenów,organizmuiśro-
dowiska.AutorzająłstanowiskowobecteoriiewolucjiDarwinaorazpróby
zawładnięciaprocesemrozwojuczłowiekaprzezzaborcząiodnoszącąsukcesy
badawczegenetykę8.Uważał,żezrozumienieprocesówrozwojuosobniczego
orazewolucjiwymagapoznaniaprzyczynowegoprzenikaniasięróżnychpo-
ziomóworganizacjibiologicznej,dotychczasnajczęściejujmowanychosobno
iniekomplementarnie(por.Lewontin2000).Krytyczniespojrzałnasocjo-
biologię,wramachktórejpróbowanowprostysposóbwyjaśniaćzachowania
społeczneczłowiekaprzezodwołaniesiędoewolucjiorazukształtowanych
wjejprzebiegugenów.
Teoriasystemówrozwojowychtłumaczyrozwójczłowiekawwymiarzefi-
logenetycznymiontogenetycznym,odnoszącjedosiebie.SusanOyamawy-
jaśnia,żeinformacjarozwojowaniejestbezpośrednioulokowanawgenach,nie
pochodziteżześrodowisku,leczstanowiwypadkowąróżnychrozproszonych
8Przykłademmożebyćteoriałącznejwartościprzystosowawczejprzedstawionaw1964roku
przezWilliamaD.Hamiltona.Jejautoruważa,żewtokuewolucjidoboremnaturalnymrządzą
geny,któresąodpowiedzialnezawykształceniesięcechmorfologicznychitychzwiązanych
zzachowaniem.Wprocesiereprodukcjidochodzidoprzekazaniawiększejliczbykopiigenów
następnemupokoleniu,przezcorozprzestrzeniająsięonewpopulacji,awięcorganizmydążą
doprzekazaniajaknajwiększejliczbygenównastępnemupokoleniu,czyliosobnikomspo-
krewnionym.Dlategoteżnakładynarzeczkrewnych,którzysąnosicielamikopiitychsamych
genów,sięopłacają.Podstawądoborunaturalnegojestzróżnicowanie(podwyższenie)szans
reprodukcji,anieszansindywidualnegoprzeżycia.
