Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
gorszeodmowy,leczjednocześnienietylkoakceptujepismo,
leczjebroniiwskazujenawet,jakichregułnależyprzestrzegać,
abypisaćwsposóbdoskonały”44.
Zpunktuwidzeniateoriimediównajciekawszebędątrzy
dziełaPlatona:dwadialogiześredniegookresutwórczościfilo-
zofaFajdrosiKratylosorazpóźnyListVII.
Kratylos,opatrzonypodtytułemOpoprawnościnazw,uwa-
żanybywazapierwszywdziejachkulturyśródziemnomorskiej
traktatjęzykoznawczy,azarazemzarozprawęinaugurującą
filozoficznynamysłnadjęzykiemjakotakim.Przyużyciume-
todymajeutycznejSokrateswrazzHermogenesemwypracowuje
pojęcienazwy.Jestonadlańnnarzędziem(ὄργανον,organon),
którenauczaisłużydorozpoznawaniaistotyrzeczy,jakczółenko
dotkania”45.Napotykamytumetaforęsięgającąpotechnologię
tkactwa
46
,któramapokazać,żesłowoniejestodbiciemjakiegoś
przedmiotu,aleprzedmiotemjakotakim.Takieujęcienazwy
prowadzidorozumieniajęzykazperspektywypragmatycznej
iperformatywnej.Stanowionoalternatywęwobeckoncepcji
biblijnej,wedlektórejnazwysąetykietkamipozwalającymi
odróżnićodsiebieposzczególneistoty:nUlepiwszyzgleby
wszelkiezwierzętalądoweiwszelkieptakipowietrzne,PanBóg
przyprowadziłjedomężczyzny,abyprzekonaćsię,jakąonda
imnazwę”47.
Wtymprzypadkujęzykpełnifunkcjęczystodeskryptywną
istanowiodpowiedźnabodziecwpostacirzeczywzbudzającej
inicjatywęnazwotwórczą,awięcstanowietykietkęprzedmiotu.
KoncepcjasłowajakonarzędziałączysięwKratylosiezjęzy-
kowymnaturalizmem,czyliprzekonaniem,żedźwiękijęzyka
44
Tenże,PerunanuovainterpretazionediPlatoneallalucedellenDot-
trineconscritte”,Mediolan2010,s.ix.
45Platon,Kratylos,przeł.Z.Brzostowska,Lublin1990,s.49(388c).
46Cociekawe,właśnietkactwoJayDavidBolteruznajezatechnologię
definiującąstarożytnąGrecję(zob.J.D.Bolter,CzłowiekTuringa.Kultu-
raZachoduwwiekukomputera,przeł.T.Goban-Klas,Warszawa1990,
s.40).
47Rdz2,19.PrzekładwedługBibliiTysiąclecia.
42
