Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
cnoty/charyzmyde德,poprzezniedziałaniewuwei無為.Wten
sposóbmoglizaprowadzićnaświecieharmonię(heW).
Wewczesnychtekstachkonfucjańskichpojęciehemoznaczało
idealnystankosmosuspołeczeństwa,państwa,atakżewłaściwe
nastawienieczłowieka(Li2014).Konfucjuszijegokontynuatorzy
przejawialipotrzebędogłębnegozrozumieniaotaczającegoświata,
zasadnimrządzącychorazprzemian,którewtymświeciezachodzą,
poto,abymócwypracowaćmetodyharmonijnegofunkcjonowania
społeczeństwa.Obserwowalitakżeludzkiezachowaniaicharakter,
abyzrozumieć,jakiecechyzagwarantowaćmogłyumiejętnośćnawią-
zywaniaipodtrzymywaniaharmonijnychrelacji.
SłownikShuowen]iezi說文解字podaje,żepierwotneznaczenie
hetoKwzajemnewtórowanie[dźwięków]’(Wi相譍m).Podobne
znaczeniasłowaznajdujemywKsiędzePrzemian(Yijing易經):
nŻurawwołazukrycia,jegopisklęwtóruje(he)”(鳴鶴在陰,
其?mŻ)(KsięgaPrzemian,ZhongFu),atakżewAnalektach
(Lunyu論語)Konfucjusza:nkiedyMistrzuczestniczyłwewspólnym
śpiewaniuispodobałamusię[jakaś]pieśń,toprosiłojejpowtórzenie
iprzyłączałsiędośpiewu”(子與A歌而善,必使反之,而後W之)
(Analekta,VII.32)8.Różnorodnośćjestkluczowącechąstanuhar-
monii,podobniejakprzygotowaniuwywaruróżnorodneskładniki
wewłaściwychproporcjach,uzupełniającsięwzajemnie,tworzą
nowąjakość,dlategoto,czymjestharmonia,opisanowChunqiu
Zuozhuanwsposóbnastępujący:nHarmoniaprzypominarobienie
zupy.[Potrzeba]wody,ognia,octu,sosu,soliiśliwek,byugotować
rybęimięso.[Należy]podgrzać[wszystko]przypomocydrewna,
gotować,abyzharmonizowaćskładnikiikontrolowaćsmak.Uzu-
pełnićto,czegobrakuje.Pozbyćsiętego,cownadmiarze.Człowiek
moralniedoskonałyspożywatakiposiłek,abyuczynićsweserce/umysł
spokojnym”(m如羹焉,水火醯醢鹽梅,以烹魚肉,燀Ż以薪,宰
夫mŻ,齊Ż以味,濟其不及,以洩其過,君?食Ż,以平其心).
władzęYu禹–założycielowidynastiiXia夏(2070–1600p.n.e.),który
ukończyłregulacjęrzek.
8Konfucjusz,Analekta,tłum.K.Pejda,Warszawa2018,s.83–84.
19
