Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PojęcieheWprzeciwstawianoczęstopojęciutong同,które
oznaczałoKbyćtakimsamym’,Knaśladować’,właśniepoto,aby
podkreślić,żeumiejętnośćharmonizowaniazinnymiludźminiema
nicwspólnegozkonformistycznymichnaśladowaniem.Stądzapis:
nGdyczłowiekszlachetnymówitak,Ju
9
teżmówitak.Gdyczłowiek
szlachetnymówinie,Juteżmówinie.Totak,jakbyzmieszaćwodę
zwodą,ktotomożezjeść?Totak,jakbygraćtylkonacytrach,kto
tegobędziesłuchał?Dlategoniejestdobrze»byćtakimsamym«”
(君所謂可,據亦曰可,君所謂否,據亦曰否,若以水濟水,
誰能食之,若琴瑟之專壹,誰能聽之,同之不可m如是)(Chunqiu
Zuozhuan).Skłonnośćdonaśladowaniainnychzostałaokreślona
jakocechaludziprostych:nCzłowiekmoralniedoskonałyutrzymuje
harmonijnestosunki[zludźmi],[aleich]nienaśladuje.Prostaknaśla-
duje[innych],alenieutrzymujeznimiharmonijnychstosunków”
(?曰:「君?m而不同,小A同而不m。
」
)(Analekta,XIII.23)10.
Napłaszczyźniespołecznejharmonięmiędzyludźmimiałozapew-
nićprzestrzeganienormobyczajowychli禮ustanowionychprzez
PierwszychWładców,stądwAnalektachnastępującestwierdzenie:
nNajcenniejszymefektem[przestrzegania]normobyczajowychjest
harmonia[społeczna].Tojestwłaśnienajpiękniejszazdróg,którą
podążaliPierwsiKrólowie,mniejszeiwiększesprawyjedyniejej
towarzyszą.Jednaktosięniezawszeudaje–sątacy,którzywiedzą,
czymjestharmoniaiukładająsięzewszystkimi,lecznieznająnorm
obyczajowych,iwtedywłaśnietosięnieudaje”(有?曰:「禮Ż用,
m為貴。先王Ż道斯為美,小大由Ż。有所不行,知m而m,
不以禮節Ż,亦不可行也。
」
)(Analekta,I.12)11.
Dążeniedoharmonijnegostanurównowagipowinnocharakte-
ryzowaćdziałaniawładcównapoziomiepaństwowymispołecznym,
leczmiałoonotakżeaspektpsychologiczny.Człowiek,którypragnie
pozostawaćwtymstanie,powinienprzedewszystkimwewłaściwy
sposóbkontrolowaćiwyrażaćswojeemocje:nNimpojawiąsięradość,
9Imięosoby.
10Konfucjusz,Analekta…,s.25.
11Ibidem.
20
