Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JacekFeduszka
(MuzeumZamojskiewZamościu)
FortyfikacjeZamościawosiemnastowiecznych
przekazachkartograficznychiikonograficznych
Planyimapyorazprzedstawieniaikonograficzneobrazującefortyfikacje
icharakterujejumocnieńwepocenowożytnej.Przyszczupłościzapisów
twierdzyzamojskiejsącennymźródłemdlapoznaniastruktury
źródłowych,materiałykartograficznepozostajązasadniczojedynymiśladami
pracfortyfikacyjnych,zarównodlapoczątkówZamościa,powstającego
odlat80.XVIw.irozbudowywanegowkolejnymstuleciu,jakidlajego
osiemnastowiecznychdziejów.Planytwierdzysąrównieżpomocneprzy
analizieiopisiedziałańmilitarnych,którychZamośćdoświadczyłwXVII
iXVIIIw.
Wodniesieniudoosiemnastegostulecia,powstałewówczasplany
imapyprezentująstanzachowaniaobiektówfortyfikacyjnychpowstałych
wprzeszłościorazichewolucję,przekształceniaikorektymającemiejsce
wXVIIiXVIIIw.Niniejszytekststanowićbędziepierwsząpróbęopisu
ianalizyporównawczejliczniezachowanychmap,planóworaznielicznych
przedstawień
ikonograficznych
twierdzy
zamojskiej,
wytworzonych
wXVIIIw.Obejmująonezarównoogólnyobrazfortecy,poszczególnejej
elementyobronne,jakidziełafortyfikacyjnepołożonepozazasadniczym
narysemtwierdzy.
Źródłaiopracowania
Podstawowymateriałźródłowydlaopisuianalizyfortyfikacjizamojskich
wXVIIIw.wpostaciplanówimap,zgromadzonyjestwarchiwach,wtym
przedewszystkimw:BiblioteceKrólewskiejwSztokholmie(planZamościa
z1704),ÖsterreichischesStaatsarchiv-KriegsarchivwWiedniu(plany
z:1774,1775,1777orazzkońcaXVIIIw.),StaadsbibliothekwBerlinie(plan
z1720),LandesbibliothekwDreźnie(planzok.1740)orazzArchiwum
NarodowegowKrakowie(planz1772).
Wymienioneplanywwiększościznanesąjużwliteraturzeprzedmiotu.
PierwszykataloghistorycznychplanówZamościa,zawierającywwykazie
takżewyżejwymienione,zamieszczonyzostałwpracyz1936r.-Twierdza
Zamość,autorstwaStanisławaHerbstaiJanaZachwatowicza1.Pełne
zestawienieplanówimapZamościaodXVIIdoXXw.opublikowałaAnna
Pawłowskaw1980r.2,natomiastnajpełniejszypodkątemkartograficznym
1StanisławHerbst,JanZachwatowicz,TwierdzaZamość,Warszawa1936,s.131-134(plany
zXVIIIw.,s.131-132).
2AnnaPawłowska,PlanyimapyZamościazXVII-XXwieku,[in:]Zamość-miastoidealne.Studia
zdziejówrozwojuprzestrzennegoiarchitektury,red.JerzyKowalczyk,Lublin1980,s.259-278(plany
