Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
adekwatnegodotego,jakireprezentowalikrakowscystańczycy(identyfiko-
wanegozpolitycznymcredoszerokiegozachodnioeuropejskiegonurtuideo-
wegowramachtzw.konserwatyzmuumiarkowanego,zwanegoteżewo-
lucyjnym).Poglądystańczykówbliskiebyłybowiemrefleksjiangielskich
myślicieli(EdmundaBurke’aiThomasaB.Maccaulaya)orazfrancuskich
doktrynerówigwarancjonistów(FrançoisGuizota,BenjaminaConstanta
czyAlexisadeTocqueville’a).Niewątpliwiestanowiłaonareakcjęhistorycz-
nychelitnazagrożeniadladotychczasowego,ntradycyjnego”ładu-porząd-
kusocjopolitycznego(takżewwymiarzestosunkówmiędzynarodowych).
Wskazanewyżejustaleniaposłużyływrozdzialedrugimzapodstawę
analizykonstatowanegoprzezstańczyków(wtymiLisickiego)fenomenu
ładumiędzynarodowegoprzezpryzmatkomponentówświatopoglądukon-
serwatywnego.Wtejprojekcjitworzylioniidealny,powinnyładmiędzy-
narodowyopartynatranscendentnymnormatywie(prawienaturalnym).
Kluczowewśródnichbyłyhierarchizm,organicyzmigradualizm,definiu-
jącefenomenwielopoziomowejstrukturydzielącejpaństwa(jakoelementy
ładumiędzynarodowego)wzależnościodroli,jakąwniejodgrywały.Stań-
czycykonstatowalifunkcjonowanienajsilniejszychpaństw(mocarstw),
posiadającychponadprzeciętnypotencjałterytorialny,demograficzny,go-
spodarczyimilitarnypredestynującyjedorolikreatorówładu–porządku
międzynarodowego.Równolegledonichistniałypaństwanpomniejsze”:
średnie(oddziałująceczęściowo,zracjiswychmożliwości,napolitykępo-
tencji,azatemstabilnośćcałegosystemu)orazmałe(zuwaginapołożenie
materialnebędącejedyniebiernymiodbiorcamiładunarzuconegoprzez
najsilniejszych).
Jakwskazano,środowiskokrakowskichstańczykówzperspektywy
konserwatywnegoświatopogląduuznawałoładmiędzynarodowy,jaki
zostałuformowanyprzezmocarstwanakongresiewiedeńskim,zauoso-
bieniezasadwynikłychzprawanaturalnego.Powyższąkwestiępodej-
mowałwswychpracachtakżeLisicki.Tenaprobował–analogiczniejak
jegowspółpracownicyspośródstańczyków–żezasadanrównowagieuro-
pejskiej”(aequilibriumeuropeen),legitymizowanaprzezkoncertmocarstw,
dziękiswejspecyficznejkonstrukcji(tj.bezwzględnejrównościmiędzy
13
