Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁI
.
ŚwiatopoglądkonserwatywnyHenrykaLisickiego
milieu)międzydwiemaskrajnościami–postępowymiradykałamiatrady-
cjonalistami.Odrzucałprogramtychpierwszych,głoszącychgwałtowne
przerwaniebiegudziejówludzkościibudowęporządkusocjopolitycznego
(tzw.nouvellerégime)25nazasadzieinwersjiwstosunkudoczasówprzedre-
wolucyjnych,określanychpejoratywniejakoancienrégime26.Jednocześnie
umiarkowanizachowawcy–moderantyścikrytykowalipostulatykonku-
rencyjnegowobecsiebiereakcjonizmukonserwatystów–tradycjonalistów
dotycząceprzeprowadzeniakontrrewolucyjnegonawrotumającegoprzy-
wrócić(wróżnymstopniu,gdyżwskazaneśrodowiskoniebyłocodotego
zgodne)dawnyład27.Woceniezachodnichmoderantystów,wtymtakże
identyfikującychsięznimikrakowskichkonserwatystów,poglądyobuwy-
mienionychwyżejśrodowiskbyłyskrajneinieadekwatnedorzeczywisto-
ści.Dlategokonstruktywnymwyjściembyłumiarkowany–ewolucyjny–
konserwatyzm,któryadaptującprzynajmniejczęśćnnowinektegoczasu
[współczesnegoimXIXstulecia]”,tj.elementyprogramuumiarkowanych
demokratów–liberałów(przyodrzuceniupostulatówradykalnejlewicy),
zyskiwałmożnośćzachowaniawskazanychwyżejnormiinstytucji(dawne-
goładu),którychdalszeistnieniegwarantowałostabilnośćporządkuspo-
łecznego.Zgodniezlogikąrozumowaniamoderantystówhomeostazapo-
rewolucyjnegoładusocjopolitycznegobyłazatemwinteresiebeneficjentów
25Zdaniemkonserwatystównouvellerégime(nnowyład”)byłodrzuceniempo-
rządkusocjopolitycznego,powstałegowramachPlanuBoskiegodlaludzkości
(ntradycyjnegoładu”).Dlategowmiejscemonarchiiradykałowiepostulowalijej
przeciwieństwo–republikę,awkonsekwencjiwmiejscehierarchiiiuprzywile-
jowanianielicznych–egalitarnąwspólnotęrównych–obywateli.A.Wielomski,
Dekalogkonserwatysty,t.1,Warszawa2006.
26Ancienrégime,rozumianyprzezkonserwatystówjakohierarchicznyładsocjopo-
lityczny,konstytuowanybyłprzezmonarchię;radykałowieposługiwalisięnim
jakosynonimempatologicznegozniewoleniajednostkiwramachmonarchii
absolutnej.J.Jedlicki,Światzwyrodniały.Lękiiwyrokikrytykównowoczesności,
Warszawa2000,s.10–28.
27J.Bartyzel,„Umierać,alepowoli!”.Omonarchistycznejikatolickiejkontrrewolu-
cji,s.164–175;A.Gniazdowski,Filozofiaigilotyna.TradycjonalizmJosephade
Maistre’ajakohermeneutykapolityczna,Warszawa1996,s.101–118.
25
