Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
wyżejprogramupolitycznego,adresowanegodopolskichelitwposzcze-
gólnychdzielnicachrozbiorowych.Głoszonaprzezstańczyków,wtym
m.in.Lisickiego,idearezygnacjizdążeńdoniepodległości(drogąinsurek-
cjilubukładówmiędzynarodowych)miałabyćcenąuzyskaniaprzezpol-
skiesferyprzywódczeautonomicznychkoncesjiadministracyjno-prawnych
ikulturowych.TemiałyprzynieśćstopniowąpoprawępołożeniaPoznań-
skiego,KrólestwaPolskiegoiGalicji2.
Lojalizmmieszkańcówposzczególnychzaborówpodprzewodemich
rodzimychelitwobecposzczególnychtronówmonarchiirozbiorowych
miałbyćrezultatemwnioskówpłynącychzhistoriiPolskiXVIIIstulecia
iniewolinarodowejorazwłaśnie–zanalizyporządkumiędzynarodowego
XIX-wiecznejEuropy.Tenostatniproblemwynikałzukładusiłpomiędzy
najsilniejszymipaństwami,jakiukształtowałsiępookresieniestabilności,
będącymskutkiemrewolucji1789r.weFrancjiorazjejefemerycznejprze-
waginaStarymKontynenciewepoceNapoleonaI.Dowodemtegobyłyza-
padłew1815r.nakongresiewWiedniuustaleniazwycięskiejkoalicjipotęg
europejskich–zwycięzcówcesarzaFrancuzów.Stańczycyjakokonserwaty-
ści,zwolennicynwolnościwporządku”,poszukiwalisposobównastabiliza-
cjęstosunkówwewnętrznychwpaństwachStaregoKontynentuorazprze-
widywalnepokojowerelacjemiędzynimi.JakwkońcuXIXstuleciapisał
StanisławTarnowski:nodniedawnadopiero,agłówniezpismKalinkiza-
częliśmymiarkować,żepolitykazagranicznajestsztukąiumiejętnością”3.
2Natematlojalistówwwymiarzeponadkordonowymzob.np.:M.Jaskólski,
Kaduceuspolski.Myślpolitycznakonserwatystówkrakowskich1866–1934,War-
szawa1990;A.Jaszczuk,SpórpozytywistówzkonserwatystamioprzyszłośćPolski
1870–1903,Warszawa1986;M.Król,Konserwatyścianiepodległość.Studianad
polskąmyśląkonserwatywnąXIXwieku,Warszawa1985;A.Szwarc,OdWielopol-
skiegodoStronnictwaPolitykiRealnej.ZwolennicyugodyzRosją,ichpoglądyipróby
działalnościpolitycznej(1864–1905),Warszawa1996.
3S.Tarnowski,Ks.WalerianKalinka.Wspomnieniepośmiertne,Kraków1887,s.36.
TospojrzenieanalityczneKalinkiwidaćbyłojużwcześnie,wkońculatsześćdzie-
siątychXIXw.:idem,CharakterystykapanowaniaStanisławaAugusta,nPrzegląd
Polski”(dalej:nPP”)R.2,1867,t.1,z.1,s.71–75.
8
