Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
udziałpaństwawspadku
manumittor.Ztegopowodupretornazasadziesłuszności
rozszerzyłkrąguprawnionychiprzyznałprzywilejgrupie
osóbnajbliższych,opartej,cozrozumiałe,nawięziachko-
gnacji.Wczasachjustyniańskichstałosiętoniepotrzebne,
gdyżwtakiejsytuacjiojcieczmarłegosynabyłuważany
zarzeczywistego„wyzwalającego”,cozastrzeganoprzy
każdejemancypacji.Kategoriadecempersonaewedykcie
pretorskimprzedreformamiJustyniana,znajdowałasię
wtrzeciejklasie–undedecempersonae114.Osobynależą-
cedoniejznajdowałysiępodzieciachidziedzicachprawa
cywilnego.Wyprzedzałynatomiastnajbliższychkrewnych
ipozostałychuprawnionych,którychedyktgrupowałwsu-
miewośmiuklasach.Grupa„dziesięciu”zostaławłączona
wprawiejustyniańskimdopiątejklasypretorskiegodzie-
dziczeniabeztestamentowegojakoundecognati,której
udzielanobonorumpossessio115.Zatemdecempersonae
najprawdopodobniejodpowiadagrupieuważanejzaów-
czesnąrodzinę,aprzynajmniejosobom,któreuważano
zanajbliższe.Sąoniwymienieniwrozstrzygnięciupretora
opartymnasłusznościorazzachowaliswojąuprzywilejo-
wanąpozycjęwregulacjiJustyniana.WmodeluAugusta
krągpodmiotowygrupyzwolnionejodpodatkuspadkowe-
gozostałzapewneukształtowanytak,abyzjednejstrony
zachęcićdopozostawaniawmałżeństwieiposiadaniapo-
tomstwa,azdrugiejstronyzapewnićwystarczającewpły-
wyzpodatku.Prawdopodobniewówczasporazpierwszy
sformułowanokoncepcjędecempersonaeiustanowiono
pierwsząwhistorii„grupęzerową”,tj.zwolnionącałkowi-
ciezpłaceniapodatkuspadkowego.
114
F.LongchampsdeBérier,LawofSuccession...op.cit.,s.99-100.
115
I.3,9,3.
62
