Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
kacjeizaniechaćbardziejupokarzającejharówki(toil)”(W,37).Diagnoza
ThoreauprzypominapóźniejszeopółwiekuuwagiVeblena,któryzanoń
tuje,żenowoczesnaorganizacjaprzemysłuDwytwarzawielkieskupiska
ludzi,którychniełączyżadnawięźpozatym,żemieszkająoboksiebie”.
Podobniebrzmiopissubstytucji,jakiejpieniądz,niezbędnyinstrument
gromadzenia,dokonuje,stającsiępunktemogniskowymrelacjimiędzyń
ludzkich:DJedynymsposobemudokumentowaniatymobojętnymobserń
watoromswojejpozycjimajątkowejjestnieustannedemonstrowanieswoń
ichmożliwościpłacenia”21.
GdyVeblenstarasięwykazać,żespołeczeństwowstaniesilnierozwinięń
tejDkonsumpcjinapokaz”(conspicuousconsumption)zaczniezmierzać
wstronęstanuDpróżnowania”,będącegoprzedmiotemzabiegówzapracoń
wanegoczłowieka(DŻadnaklasaspołeczna,nawetznajdującasięnadnie
nędzy,niezaniedbujecałkowiciekonsumpcjinapokaz”22),Thoreautwierń
dzi,żeówmomentDpokazu”jestnieustannieodsuwanynapóźniej.Znań
miennyfragmentnapoczątkuWaldenumówijasno:pracazostałazdegeń
nerowanawefekcieodsunięciapracownikaodjejwyników.Wspólnota
opierasięnaświadomieutrwalanejpomyłcewrozumieniupracy:DPrań
cując,ludziekierująsiębłędnymzałożeniem”(Butmenlaborundermisń
take)(W,27).Założenietopoleganaukierunkowaniupracynanabywań
nieprawwyłącznejwłasnościinieustającegromadzenie,coprowadzido
całkowitegozaprzeczeniafilozofiiDżyciamądrego”.DlategookoThoreau
kierujesięwstronęrzeki:DJeślichodziorzekę,totamwłaśnienajmniej
pogwałconesąmojenaturalneprawa.Tuutrzymałsięjeszczerozległy
wspólnyobszar(common)”(J,5,46).
DBłędnezałożenie”(mistake)zniekształcająceludzkąpracęzostajedobrze
utrwalonenietylkowjejowocach,aleprzedewszystkim1najniebezń
pieczniej1wsamymjejprzebiegu.Pracapodlegaprocesowinieustannej
autokontroliiredukcji,takabymieściłasięwyłączniewramachprzypiń
sanychjejproceduritechnik.Wtensposóbpracazostajepozbawiona
pewnejDnadwyżki”,Dnadmiaru”niezbędnegodojejusensownienia.Thoń
reau,najemnypracownikgeodeta,takpiszeotymwlipcu1852roku:
21T.Veblen:Teoriaklasypróżniaczej.Przeł.J.FrentzelńZagórska.Warszań
wa:WarszawskieWydawnictwoLiterackieMuza,1998,s.70.
22Ibidem,s.69.
38
