Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
bolu,rytuału,religii”8.Wproblemiebędącymprzedmiotemtejrozprawywątku
kulturowegoniesposóbwięcpominąć–inspiracjezkręguukierunkowanejkul-
turowopsychologii,antropologiikulturowej,filozofiibyłydlaautoranaturalnym
wsparciem.
Analogiimetodologicznychwtejmierzeautorrozprawyposzukiwałwbada-
niachnadpolskąproblematykąnarodowązkońcaXXw.Woceniepolskich
historyków„Wśródtrudnościnaturywarsztatowej,jednązpodstawowychdo
przezwyciężeniatrudnościjestułomnośćprzekazówźródłowych,którainformuje
oludzkichzachowaniach,anieprzeżyciachwewnętrznych.Wrefleksjinadpro-
blematykąnarodową,właśnieteostatnienależyszczególniewnikliwieanalizo-
waćibadać.Tymczasem(…)naukaniedopracowałasięjeszczejednoznacznej
interpretacjizjawiskzwiązanychzkształtowaniemsięifunkcjonowaniemwięzi
narodowych;podstawowepojęciarysująsięnieostro,anadodatekużywasięich
zwielkądowolnością.(…)Przyczynbezradnościnaukijestsporo,spośródktórych
przynajmniejdwiewydająsięrysowaćjasno.Popierwsze,mówiącoprocesach
narodowotwórczych,mamynamyślizjawiskowymykającesięracjonalnymoce-
nom.Rzeczwtym,że–jaktowswoimczasiewyraziłRomanZimand–kategoria
narodunienależydo«opisuświata»,aledo«światawartości».Trudnoosiągnąć
zgodęcodointerpretacjidanegopojęcia,skorotainterpretacjajestpochodną
określonegosystemuwartości”9.
Wprocesiebudowaniaprzezukraińskie„galicyjskie”sferygospodarcze,tak
wokresiepanowaniaaustriackiego,jakiwDrugiejRP
,swejwłasnejtożsamości,
sygnalizowanatrudnośćwosiągnięciuzgodyinterpretacyjnejcodorozumienia
pojęćzesfery„światawartości”przezprzedstawicielitychsferiinnychkręgów
tejspołeczności(wtymzwłaszczaspółdzielców)występowałapowszechnie.Prze-
kładałasięonanatrudnościnaturybadawczej,gdyprzebieginaturętychsporów
poddawanoanalizie.Zmusiłotoautorarozprawydopodjęciawysiłkuzauważenia
tychuwarunkowańitworzenia,znaturyrzeczyniedoskonałych,odniesieńdo
„światawartości”.
Usiłujączrozumiećmotywacjeludzkichjednostkowychizbiorowychzacho-
wań,atakżebadającjęzykideiiwyrażanychprzezludzipoglądów,badaczstyka
sięzsymbolami.Symbolemieszcząsięwprzestrzeniludzkiegodoświadczenia,
wyrażająiuosabiająwartości,którymiżyjejednostkalubzbiorowość.Sąznakiem
konstytuującymhierarchiespołeczne.Dotykająnajgłębszychobszarówwpsychice
człowiekaidlategosąswoistymipunktamigranicznymidostępnejludziomreflek-
8Ibidem.
9S.Ciesielski,Z.Fras,K.Kawalec,T.Kulak,Naródinarodowośćpolskalat1795–1945
wbadaniachhistorycznych[w:]Polska–Polacy–mniejszościnarodowe,red.W.Wrzesiński,
ZakładNarodowyim.Ossolińskich,Wrocław–Warszawa–Kraków1992,s.9.
