Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
Wprowadzenie
cytowanikilkakrotnie.Donajczęściejprzywoływanychnależą:Cyceron,He-
raklit,Lukrecjusz,Maniliusz,Nigidiusz,PlatoniWarron.Ponadtodoszukaćsię
możnawielukryptocytatów.Autoremdokładniejszychobliczeńczęstotliwości
nawiązań,odwołańialuzjiwAdversusNationesjestHenriLeBonniec,który
wewstępiedofrancuskiegotłumaczenia16pierwszejksięgiapologiiArnobiu-
sza,wymieniaposzczególnegrupy:
1wzmiankianonimowe(78);
1autorzygreccymniejsi(przynajmniej40);
1autorzyłacińscymniejsi(ponad20);
1autorzygreccywięksi;
1autorzyłacińscywięksi;
1autorzychrześcijańscy.
Dopierwszejgrupynależą:auctores,scriptores,scripta,sapientes,philo-
sophi,historiae,historici,poetae,theologi,pontifices,Graeci,Etrusci,ritus,
librifatalesetc.Cocharakterystyczne,wśródadwersarzy,zktórymidyskutuje
Arnobiusz,znajdziemyprzedstawicieliniemalwszystkichkierunkówfilozoficz-
nych,którerozwinęłysięwstarożytnejGrecjiiRzymie.Różnorodnenurty
filozofiiklasycznejsąobecnewAdversusNationes.Stałymkontekstemigłów-
nymbodźcemprzeprowadzonychwArnobiuszowymtraktacieanalizfilozoficz-
nychjestpróbadotarciadoprawdy.Wszelkiwysiłekzwiązanyzposzuki-
waniemprawdyzjednejstronyodsłaniawszechstronnyumysłapologety,
zdrugiejukazujejegopostawępełnąszacunkudlareligijnegokultu,przeżywa-
negonieemocjanalnie,leczrozumnie.
Krytykanaukowadalekajestodjednoznacznegostanowiskawprzedsta-
wianiupostawyliterackiejpisarza.Możnazauważyć,żeposzukiwania
związanezinterpretacjąAdversusNationesoscylująwokółkilkupłaszczyzn.
NatomiastocenasamegoArnobiuszawydajesiędalecezróżnicowana.Pierwszy
ważnyelementdyskusjiwodniesieniudoArnobiuszadotyczyjegostosunkudo
CesarstwaRzymskiego,dopanującychwnimobyczajówiobowiązującejreligii
politeistycznej.Naogółwopracowaniachnaukowych,dotyczącychsposobu
prowadzeniapolemikiwAdversusNationes,akcentujesięprzesadnie,że
nArnobiusz,nawróconynachrześcijaństwooratorinauczycielretoryki,zcałą
energiąwalczyzpoglądamipogańskimi”17.Drugabardzoistotnasprawadoty-
16ARNOBE:ContrelesGentils.T.1:LivreI.Rec.H.LEBONNIEC.Paris1982,s.34160.
17C.MARCHESI:Storiadellaletteraturalatina.T.2.Milano-Messina1965,s.4331443;
M.B.SIMMONS:ArnobiusofSicca.ReligiousConflictandCompetitionintheAgeofDiocletian.
Oxford1995;K.HOMA:Międzygnosisapistis.ArnobiuszzSicca.Filozofmediaqualitatis.Kra-
ków200012004,http://www.opoka.org.pl/biblioteka/F/FD/arnobiusz_01.html#sdfootnote13sym
(datadostępu:20.11.10);E.GAREAU:Lefondementdelavraiereligiond’aprèsArnobe.nCahiers
desEtudesAnciennes”1980,Vol.11,s.13123;O.GIGON:Arnobio:Cristianesimoemondo
romano.In:Mondoclassicoecristianesimo.Roma1982,s.871100.
