Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wśródmetafizycznychniemożliwościikoniecznościznaj-
dująsiętakie,któremożnaodkryćapriori,toznaczypo-
przezzwykłąrefleksjęnadznaczeniemzdania(nadtym,co
zawierasięwtwierdzeniupoczynionymprzezzdanie)lBędę
jenazywałniemożliwościamiikoniecznościamilogicznymil
Najbardziejoczywistymprzykłademzdanianiemożliwego
metafizyczniebędziezdaniewewnętrzniesprzeczne(które
dalejbędęnazywaćpoprostunsprzecznością”)lTakiezdanie
informujenaszarównootym,żecośjesttakie,jakiżetakie
niejest,naprzykładnonmaponadsześćstópwzrostuinie
maponadsześciustópwzrostu”lPowyższezdaniemogłoby
bowiembyćprawdziwetylkowtedy,gdybycośbyłotakie,
azdaniestwierdza,żetakniejestlŻadnezdanieniemoże
byćwbardziejoczywistylubmocniejszysposóbniemożliwe
niżtakiezdanielJednakkażdezdanie,którepociągazasobą
sprzeczność,jesttaksamoniemożliwe,jaksprzecznośćlAna-
logicznie,najsilniejsząkoniecznością,jakąmożemiećzdanie,
jestto,żejegonegacja(zdanie,którezaprzeczapierwszemu
zdaniu)jestsprzecznościąlubpociągazasobąsprzecznośćl
Takiekoniecznościiniemożliwościsąnlogiczne”wtymsensie,
żemożnajeodkryćjedyniedziękirefleksjiapriorinadzna-
czeniemzdanialAlecodecydujeoznaczeniachzdańwsen-
siewarunkówprawdziwości(podjakimiwarunkamisąone
prawdziwe,apodjakimisąfałszywe?),innymisłowy,które
zdaniapociągajązasobąinnezdania?Zdaniadanegojęzyka
oznaczająto,cojegoużytkownicy(lub-wprzypadkuter-
minówtechnicznych-pewnagrupaekspertów,naprzykład
fizycy)mająnamyślilKażdyznasuczysięznaczeńpewnych
zdań,gdypokazujemusię(lubopisujezdaniami,mającymi
jużznaczeniewjęzyku)wieleobserwowalnychwarunków,
wktórychtezdaniasąuważanezaprawdziwelubfałszywe,
atakżemówimusięoinnychzdaniach,codoktórychsądzi
się,żemówiącyjestwobecnichzobowiązany[committed]
Ontologia
37
