Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
eksplozjąnieokiełznanejżywiołowości,aniczystymibezinteresow-
nymprzepływemladurée;zostajewprzęgniętywstrukturowanie
życiaspołecznościdlapodtrzymaniaobowiązującegostanurzeczy.
Świętopierwotnewyprowadzałonaszkołaczasu,wktórym
obracaliśmysięniczymwkieraciecodzienności.Opowieść
Żuławskiegodotyczyczasuutraconego,bowiemjestwspomnie-
niemczasuziemskiegoorazdlatego,żezamykawszystkowkole
przewidywalnychipowtarzalnychdziałań,zktóregoniemożnasię
wydostać.Jedynym,którywyrwałsięztejmatnijestNyanatiloka
wostatnimtomietrylogii.Czasmijago,jakbystanowiłprzeszkodę
najegodrodze.Gdypowielulatachspotkasięzeswymnauczycie-
lem,powie:DStojęprzedtobąpolatachczterdziestuiwidzisz,że
nawetstarszyniejestemniżwówczas,gdymodciebieodchodził
[ś]”(SZ,230).AleNyanatilokatouosobieniewschodniejmądro-
ści,atanieprzypadkiempociągałaBergsona.Zapewneniepośled-
niąrolęodegrałtusposób,wjakiwschodniamądrośćuwalniała
wolęodrygorówładuratio.WliściedoWilliamaJamesaBergson
mówiotymwyraźnie:DHathajoga,jejfigury,sposóboddychania,
wszystkotometodypokonywaniabarier,którerutynażyciaco-
dziennegowzniosławokółgłębszychpokładówwoli,istopniowe
przywracanietychzapomnianychenergiidożycia”18.
***
O’Tamorzapomniał,iżpotomstwoczłowiekabędązawsze
składałyistotyludzkie,noszącewswojejpiersizaród
tegowszystkiego,cosięstałoohydąziemskichpokoleń.
Iczyżtoniejestnajstraszliwszaironia,żeczłowiekwro-
gaswegoprzenosisamwsobienawetnagwiazdyświecą-
cewniebie?(SG,229)
Pytanieorolęiznaczeniewoliwprocesiekształtowaniasięży-
ciaindywiduumispołeczeństwatojedenzzasadniczychelementów
18Cyt.za:M.Foley
,LifeLessonsfromBergson,London2013,s.27.
36
Interpretacjeliterackie
