Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
CzęśćI.Umysłzamkniętywgłowie
METAFORAKOMPUTEROWA
Przyglądającsięhistoriikoncepcjiludzkiegoumysłu,możnadojśćdowniosku,
żegłównymcelemnaukowcówjestwymyślenienajtrafniejszejmetafory,która
raznazawszewytłumaczyłabywszystkim,czymjestumysł.Właściwieniema
wtymniczłego-metaforyułatwiająnamzrozumienieskomplikowanejmaterii
wieluzagadnień,przekładająctrudnyabstrakcyjnyjęzyknajęzykkonkretnych
namacalnychzjawisk(zob.podrozdz.nRolametaforwrozumieniupojęćabs-
trakcyjnych”).Dająnamfaktycznepoczcieulgi,żewreszciezrozumieliśmycoś
pozornieniezrozumiałego.Taekscytacjamożejednakprowadzićdosytuacji,
wktórejmetaforazaczynażyćwłasnymżyciem,narzucającnamtakieinterpreta-
cjenowychdanych,którebędązgodnezjejstrukturą.
Zanimnaukowcydoszlidowniosku,żetokomputerbędzienajlepsząme-
taforąumysłu,byłonprzezdługiczastelefonemprzełączającymbodziecna
odpowiedniąreakcjętak,jaktoczynioperator,łączącdzwoniącegozodbiorcą
(BarrettiRendall,2010).Taideaświetniewpasowywałasięwnurtradykalnego
behawioryzmu,dlaktóregobodziecireakcjabyływystarczającedowyjaśniania
iprzewidywanialudzkiegozachowania.Umysłwcześniejbywałtakżeteatrem,
katedrą,garderobą,mechanizmemzegarkaczysieciąliniikolejowych(Draaisma,
2000).Skądwięcsięwzięławszechogarniającapewność,żekomputerjesttą
właściwąostatecznąmetaforą?
Ideakomputerajakometaforyumysłurozwijałasięprężnieodwczesnych
latpięćdziesiątychXXwiekuibyławynikiemprzemian,jakiedokonywałysię
wmyśleniuzarównownaukachpsychologicznych,jakikomputerowych.Wtym
czasie,gdypsychologowiezaczynalirozumieć,żepodejściebehawiorystyczne
niejestwstaniezapewnićadekwatnegowyjaśnieniawieluzachowańzwierząt
iżewysoceprawdopodobnejest,iżmiędzybodźcemareakcjądochodzidopew-
negorodzajuprzetwarzaniainformacji(Miller,2003),inżynierowierozpoczy-
nalipracenadsztucznąinteligencją-symulowaniemprocesówpoznawczych
zapomocąkomputerów.Nadziejenamożliwośćefektywnejsymulacjidziałania
ludzkiegomózgupodsycałazjednejstronynowaperspektywawrozumieniuna-
turykomóreknerwowychjakonarzędzinboole’owskich”,mogącychprzyjmować
jedyniedwastany-0lub1(McCullochiPitts,1943),azdrugiejstronysformu-
łowananiecopóźniejtezaowielorakiejrealizacji(multiplerealizability;Putnam,
1988).Zakładałaona,żekażdysystem(awięctakżeorganizmczymózg)składa
sięzdwóchwarstw:materialnej,odnoszącejsiędotego,zczegojestzbudowany,
orazfunkcjonalnej,akcentującej,codanysystemrobi(Hohol,2013).Wzwiązku
zzakładanąwzajemnąniezależnościąobuwarstwkażdafunkcjadziałającego
systemumożebyćrealizowananaróżnychpodłożachmaterialnych-organicz-
nychinieorganicznych2.Inaglewszystkieczęścitejukładankizaczęłydosiebie
2Krytycznepodejściedoideiwielorakiejrealizacjiprzedstawiam.in.JohnSearle(1983).
