Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Gryizabawyruchoweorazzróżnicowanećwiczeniapoczątkowonazywano
ramowymokreśleniem„gimnastyka”.Greckiźródłosłówtegoterminuwywodzi
sięodćwiczeńwykonywanychnago(gr.:gymnos).Niegdyśformamitakiejgimna-
stykibyłym.in.:pentatlon,bieg(wtymzbronią),skokiwzwyżiwdal,rzutyoszcze-
pemorazdyskiem,zapasy,boks,pankration,atakżećwiczeniazbronią,gryi
zabawy,tańce,pływanie
28
.Jeszczeniecoponadstolattemujako„gimnastykę”ro-
zumianotakże:woltyżerkę,tańce,pływanie,gry,bieganie,skakanie,przechadzki,
wycieczki,turystykę,marsze,gryizabawy,sporty,ćwiczeniawolnebezprzy-
rządów
29
.
Zczasemzajęciaruchowezaczętookreślaćjako„edukacjęfizyczną”i/lub„wy-
chowaniefizyczne”.PierwszyterminpojawiłsięwdokumentachKEN
30
,drugispo-
pularyzowałJędrzejŚniadecki.Jegozdaniemwychowaniefizycznepolegałona
przykładaniusiłnatury(temperatury,światłasłonecznego,wiatru,opadówatmo-
sferycznych)doorganizmudziecka.Wocenieautora,wychowaniefizycznemiało
stanowićzespół„zabiegówokołociała”wprowadzającychprawidłowerelacjedziec-
kazeświatemprzyrody
31
.Jednymzjegoelementówbyłozmaganiesięzwyz-
waniamistawianymiprzeznapotkaneprzeszkodyterenowe(fizyczneukształtowanie
przestrzeni).
PoglądyŚniadeckiegowyraźnienawiązywałydodominującegowówczesnej
refleksjipedagogicznejnaturalizmu(1805r.)iprzytoczonejwcześniejfilozofii
fizjokratycznej.Opisywaneprzezniegowychowaniefizycznearanżowaćmieli
rodzice(toonibyliadresatamitekstu).Ichzadaniemmiałobyćdbanieoprzyszły
losdzieci.Przyjętąprzezautoraperspektywęwspółcześnienazywasiębiotechno-
logiczną(naturalistyczną).Podzielanojąwteoriiwychowaniafizycznegoprzez
kilkadziesiątkolejnychlat
32
.
28
E.Cenar,Zaryssystemówimetodgimnastycznychiichrozwójodnajdawniejszychdonajnow-
szychczasów(odbitkazDodatkudoPrzewodnikagimnastycznego„Sokół”),ZwiązekPolskich
GimnastycznychTowarzystwSokolich,Lwów1911,s.2–4.
29
L.Bierkowski,Kilkasłówoważności,potrzebieiużytkugimnastyki,Warszawa1837,s.1–4;
Naukagimnastykiwszkołachpublicznych,PrzewodnikGimnastycznySokół,1892/wrzesień/XII
(11),s.113–115;K.Sosnowski,Szkołanarodowajakokrzewicielkakulturyzdrowotnejienergii
twórczej,Kraków1917,s.70–75;K.Sosnowski,Szkołaazdrowie,Kraków1920,s.79–81.
30
R.Dutkowa,op.cit.,s.202–203.
31
J.Śniadecki,Ofizycznymwychowaniudzieci,Wrocław1956(1805);M.Demel,Otrzechwersjach
teoriiwychowaniafizycznego.Próbaujęciakomplementarnego,„WychowanieFizyczneiSport”
1989/2(nadbitka),s.3–30;H.Grabowski,Teoriafizycznejedukacji,Warszawa1997,59–63.
32
M.Demel,Otrzech…,op.cit.,;H.Grabowski,op.cit.,59–63;E.Piasecki,Zarysteoriiwycho-
waniafizycznego,cz.IiII,Lwów1931;Z.Gilewicz,Teoriawychowaniafizycznego,Warszawa
1964(w.pośmiertne).
13
