Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Rolazapachuwżyciuczłowieka
17
następujeprzezprzenoszącysięzapach,stądjakośrodkizapobiegawcze
stosowanopalenieogniskzaromatycznegodrewna,okadzaniedomuoctem,
noszenieprzysobiearomatycznychrzeczy.Popularnybyłwidokspieszącego
dochoregolekarzazcharakterystycznąptasiąmaskąnatwarzywypełnioną
wonnymiziołami.
Renesans,nieprzynoszącznaczącejzmianywarunkówbytowania,doce-
niłjednakznaczeniezapachujakoźródłaprzyjemnościczystoestetycznej.Po-
wszechnestałosięponownieprzydawaniezapachujedzeniu,dodawanona
przykładdoprzyrządzanychpotrawfiołkilubwodęróżaną,choćsamakuch-
niapozostawałamiejscem,któremuzapachowąatmosferęnadawałopsujące
sięjedzenieizabijanezwierzęta.
Obecnośćzapachówwżyciuspołecznymwczasachwcześniejszychnie-
odłączniewiązałasięzezwyczajamihigienicznymi,któresamewsobiestano-
wiąinteresującyrozdziałwhistoriiobyczajowości.Kąpielebyłycodziennoś-
ciąwżyciustarożytnychGrekówiRzymian,alejużnieludziśredniowiecza,
copokrywałosięzfilozofiąignorowaniaczynegowaniasprawcielesnych,
anawetstawałosięmetodąascezy.Alusia,Hstannieumycia”,wybieranybył
częstojakopostawaumartwianiasięprzezmnichówczypustelnikówdo-
puszczającychchrzestjakojedynąformęoczyszczenia.Wbrewobiegowym
sądomnienależyjednaktejpostawyuważaćzapowszechnąprzynajmniejwe
wczesnymśredniowieczu,kiedytowciążkorzystanozpublicznychłaźni.Do
ichupadkuprzyczyniłysiędopieropoglądymedycznezwiązanezzarazami,
zaczętobowiemwtedyuważać,żewodasprzyjaotwieraniuporówwskórze,
przezcochorobamożełatwoprzeniknąćdoorganizmu.Poglądyteutrzymy-
wałysiębardzodługo,aapogeumichskutkówdałosięodczućwXVIIwieku:
ówcześnimedycyjeszczebardziejrozwinęliteorięszkodliwościkąpieli,za-
lecanychtylkowprzypadkuchorób.Historiemyciasięludziwtychczasach,
nawetznajwyższychwarstwspołecznych,mogąsięwydaćdziśzupełnie
anegdotyczne.ZprowadzonejkartykąpieliLudwikaXIIIwynikanaprzykład,
żewszóstymtygodniużyciaumytomuzaledwiegłowę,wwiekupięciulat
obmytomunogiwwodzie,akąpielzaryzykowanoporazpierwszy,gdymiał
latsiedem.Higienęzastępowałozmienianiebielizny,odórniemytegociałaza-
bijałyperfumy,którewtymczasieprzeżywałyokresniebywałejświetności,
przynajmniejwśródarystokracji,iużywanebyłynietylkodoperfumowania
ciała,leczniemalwszystkiego,począwszyodlistów,askończywszynaposła-
niachdlapsów.
Rewolucjaolfaktorycznawżyciuspołecznymzaczęłasiędokonywaćna
przełomieXVIIIiXIXwieku,częściowozasprawąproblemurosnącychwza-
trważającymtempieodpadówiśmieci,któryzacząłnieodwołalniewymagać
reformysanitarnej.Zanieczyszczonebyłynietylkoprzestrzeniemiejskie,
