Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1
Praktykiupowszechniania
kulturyfeudalnej
1.1.Upowszechnianie(?)kulturystaropolskiej
PolskaśredniowiecznamniejwięcejdokońcawiekuXVniewytworzyłaanity-
powopolskichwartościiwzorówkultury,aniidei,poglądów,działańwzakresie
upowszechnianiakultury.ZarównowPolsce,jakiwinnychkrajacheuropejskich
toduchowieństwodominowałowzakresietworzeniadóbrkulturyiwswoistyspo-
sóbjeprzekazywało.MecenatKościoławykreowałokreślonedziałaniazwiązane
zuroczystościamireligijnymi,któremożnakwalifikowaćjakoformyupowszech-
nianiakultury.Niewątpliwietrzebadonichzaliczyćwszystkieobrzędyreligijne,
którepozwalałyszerokimrzeszomwiernychnietylkorecypowaćokreślonetreści,
lecztakżeprzybieraćwobecnichczynnąpostawę(wspólneodmawianiemodlitw,
śpiewaniepieśnireligijnych,wykonywaniesymbolicznychgestów–odznakukrzyża
począwszy).Uroczystościreligijnemającecharakterswoistego„teatru”,wktórym
aktoramibyliduchowni,aaktywnymiuczestnikamiwiernibiorącyudziałwtych
swoistychspektaklach,jakmożnasięzorientowaćzprzekazówhistorycznych,wy-
wierałyogromnewrażenienawszystkichjegouczestnikachidostarczaływielugłę-
bokichprzeżyćrozmaitejnatury.Odestetycznych–dziękiudziałowiróżnychdzie-
dzinsztuki:retoryki,muzyki,architektury,sztukplastycznych,domoralnych–na
skutekprzyjmowaniaokreślonychtreści.
Towłaśnieśredniowieczewytworzyłotakieformyupowszechnianiakulturyreli-
gijnej,wktórychwzbogacanokulturęreligijnąpoprzezwłączanie„pospólstwa”do
pełnieniarólpodobnychdoodgrywanychprzezkapłanów.Mamtunamyślimisteria
średniowieczne,czyliodtwarzanescenyzżyciaChrystusaiMękiPańskiej.Misteria
angażowałyemocjonalniewszystkichuczestników–„aktorów”i„widzów”–aowe
przeżyciaemocjonalnebyłyniekiedytaksilne,żewywoływałyzbiorowąhisterię1.Nie
1Podobnezjawiskowystępujepodczaswspółcześnieodgrywanychmisteriów,któremożnapo-
traktowaćdwojako:jakoreliktykulturyśredniowiecznej,któreprzetrwałydodniadzisiejszego,lub
