Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
Praktykiupowszechnianiakulturyfeudalnej
magicznym–nieobejmowałyszerszychgrup,dotyczyłytylkoczłonkówokreślo-
negocechurzemieślniczego.Trzebajednakstwierdzić,że„pospólstwo”,awięc
mieszczanieichłopstwo,którestanowiłozawszenaziemiachpolskichznacznyod-
setekludności,wytwarzałoswojąkulturę,awięcwłasnysystemwartościiwzorów
kulturowych,atebyłyprzekazywanenastępnympokoleniom,przedewszystkim
wpierwszymukładziekultury2–wrodzinach,grupachsąsiedzkichispołeczno-
ściachlokalnych.
Wartowspomniećoinstytucji,któraupowszechniałakulturęludową,awięc
określoneobyczaje,aprzedewszystkimwzoryrozrywkiizabawy.Takąinstytucją
byłakarczma.Karczmybyływyjątkowoczęstospotykanenawsi,awpóźniejszych
czasachichsiećbyłagęstszaniżkościołów(parafii),dworówczyszkół3.Tadeusz
Aleksanderpodajenajejtematkilkainteresującychszczegółów:
Karczmasłużyłamiejscowymiprzyjezdnymnietylkojakomiejscespożywaniagorzałki,mio-
duipiwa.Wpierwszymrzędziebyłamiejscemzebrańludnościwiejskiej,rozmów,zabaw
różnegotypu–główniejednaktańcówzmuzyką(stądjejinnanazwa–pohulanka).Wkaż-
dejprawiekarczmieprzygrywałaprzyróżnychokazjachorkiestra,toteżwieluchłopówprze-
siadywałownichzlubością(1994,s.48).
Wkarczmiespotykałasięjednakgłówniespołecznośćlokalnadanejmiejsco-
wościiewentualnieprzyjezdniczyżebracy,którzyraczejnieuczestniczyliwzaba-
wach.
Innymisłowy–wwiekachśrednichzarównowzorykulturowewykreowane
whermetycznychkręgachzawodowych,jakikulturaludowaniebyłyudostępniane
szerszemuspołeczeństwu.
1.2.Instytucjeiformyupowszechnianiakultury
wPolscewokresieodrodzeniaibaroku
Polskietradycjekulturalneiwychowawczekrystalizująsiębardziejwyraziściena
przełomiewiekówXViXVI,kiedypodwpływemlicznychprzemianwewnętrznych
2AntoninaKłoskowska(1972)przezpierwszyukładkulturyrozumietakiesytuacje,wktórych
komunikacjakulturowazachodziwbezpośrednichkontaktachinterpersonalnych–„twarząwtwarz”.
Jestoncharakterystycznydlakulturyludowej.Drugiukładkultury(komunikacjikulturowej)rozumie
takąsytuację,wktórejspotykająsięnadawcatreściijegoodbiorcawsytuacjachsformalizowanych,
naprzykładwteatrze,operze,filharmoniiitp.Trzeciukładkulturytokomunikacjakulturowaza
pośrednictwemmediów.
3W„TygodnikuIlustrowanym”czytamyospostrzeżeniujednegozkorespondentów,którydono-
sił,żewprzejeździeprzezpewnąokolicęspotkałwieś,wktórej„na119dymówistniejejuż5karczem”
(Kronikatygodniowa…,1862).
