Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.1.Definicjamiasta-złożonośćzagadnienia
15
ludnościjestmniejsatysfakcjonującymkryterium,araczejtrendpopulacyjnyniżwiel-
kośćpopulacjijestbardziejistotny,ponieważwzrostoznaczapolepszenieróżnorakich
funkcjiiupodobnieniesiędomiasta,natomiastpodupadaniesugerujeregresdowiej-
skiegośrodowiska(SmailesA.E.,1975).
Wydzieleniemiastnapodstawiekryteriówkwalifikacyjnychopartychnastatusie
prawnymiwielkościpopulacji,jaksłuszniepodkreślaA.E.Smailes(1975),stanowi
jednązgłównychmetod,leczjestprzybliżonym,nieprecyzyjnymwskaźnikiemcharak-
terumiejskiego,nieodnoszącymsiędofizycznejrzeczywistościifunkcji.Możnają
poprawićprzezodniesieniesiędostrukturyzatrudnienia,takabywyłączyćmiejsca
ocharakterzerolniczym,atakżeprzezuwzględnieniestopniawyposażeniawfunkcje
miejskie.NapotrzebyspisuludnościIndiinp.zaadaptowanood1961r.definicję,która
uwzględniawujednoliconysposóbtrzytesty–liczbę5000populacjijakowielkośćmi-
nimalną,gęstośćpopulacjiprzynajmniej1000na1milękwadratowąiproporcję,
wedługktórejprzynajmniej3/4dorosłejmęskiejpopulacjijestzaangażowanewdzia-
lalnośćpozarolniczą.Jednocześniewszystkiemiejscowościzestatusemmunicypal-
nym,obozyikwaterywojskoweiinneobszarymająceoficjalnąadministracjęlokalną
sąrównieżuznawanezamiasta.
Równoległebadaniatypologicznespołecznościbelgijskich(VanWaelveldeW.,
VanderHaegenH.,1967;VanderHaegenH.,1970)iholenderskichmiejscowości
zwładzamisamorządowymistanowiąważneprzyczynkidoanalizyróżnychstopniurba-
nizacji.Wkażdymztychkrajówbyłomożliwedokonanieszczegółowychrozróżnień
tyczącychskładupopulacjiniewielkichobszarówadministracyjnychdziękibogactwu
szczegółowychdanychstatystycznychnietylkonatematzagęszczenialudności,alerów-
nieżdotyczącychstrukturyzatrudnieniaorazdojazdówdopracy.Pomiędzydwomabie-
gunami–miejscamiwpełnizurbanizowanymiiwpełniwiejskimiwedługstandardów
tychkrajów–badaniawyróżniającałespektrumzurbanizowanychwiejskichjednostek
administracyjnychzestosunkowoniskimodsetkiempracownikówrolnychiwysokim
odsetkiempracownikówdojeżdżających.Chociażbadaniatewykazujądużązgodność
zdanymiużytymidowyróżnieniaposzczególnychtypów,totrudnościpowstająceprzy
próbieichkorelacjiświadcząopotrzebieuzgodnieniaprzynajmniejkilkukrytycznych
wartości,abyumożliwićkonsekwentnypomiarurbanizacji(SmailesA.E.,1975).
Równieżsocjologowiepróbowaliipróbująokreślićczymjestmiasto.Jaktwierdzi
M.Weber(1923:7),definiowaćmiastomożnawychodzączróżnychpunktówwidze-
nia,rozpatrywaćmiastotakwaspekcieekonomicznym,jakipolityczno-administracyj-
nym.Zbieżnewtychróżnychaspektachsątylko„dużagęstośćzaludnieniaidużalicz-
baludności”,choćjednegowspólnegopojęciadlamiastaWeberniezaproponował.
Prawiewewszystkichpracachzzakresusocjologiimiastmożnaznaleźć,zapropono-
waneprzezL.Wirtha(1938),trzyelementysłużącedookreślaniamiasta:liczbęludno-
ści,gęstośćzaludnieniaiheterogenicznośćjegomieszkańców.Ponadtouwzględniasię
pojęcie„miejskiegoobrazużycia”iodpowiedniourbanizacjirozumianejjakorozwój
irozprzestrzenianiesiętegoobrazu(WirthL.,1938:1–24).Wymienionyautor,jaksam
twierdzi,niepodajewyczerpującegopojęciamiastaobejmującegojegowszystkie
aspekty,alejedyniesocjologiczne.„Docelówsocjologicznychmiastomożnaokreślić
