Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.1.Definicjamiasta-złożonośćzagadnienia
17
wszechniewiadomo,żewmiastachJorubadużaczęśćludnościjestzatrudniona
wdziałalnościrolniczej.Wartotuprzytoczyćdyskusjęnatentemat.„Dyskusjaomia-
stachJorubamajużdługąhistorię.Miastatezaskoczyłyswojąwielkością(liczbąlud-
ności,przyp.autorki)pierwszychpodróżnikóweuropejskich(niektóremiastabyłyjuż
znanewXV–XVIw.,12miastwXIXw.).Dlawspółczesnychbadaczykościąniezgo-
dyjestdużaliczbarolnikówiznaczącyudziałmieszkańcówtychmiastwzaludnieniu
obszarówosadnictwaplemieniaJoruba.Licznispecjaliścizajedenzwyznaczników
miastauważająnierolniczezajęciawiększościjegomieszkańców,dlategoJ.Spengler
wjednymzartykułównapisałwcudzysłowie„miastoJoruba”,stwierdzając,żewmie-
ścieplemieniaJorubaludnośćzajmujesięgłównierolnictwem”(EconomicDeve-
lopment...,1964:293;Kuzniecova,1979:17).Amerykańskietnograf,U.Beskom,nie
manatomiastżadnychzłudzeń,żesątomiasta.Wjednejzeswoichpracpiszeowyso-
kimzurbanizowaniuterenówJoruba.Wedługopracowanegoprzezniegow1952r.
indeksuwskaźnikaurbanizacjiniektórerejonyzamieszkaneprzezJorubabyłybardzo
wysokoplasowane...,podkreśliłjednocześnie,że„tradycyjnemiastaJorubabyłyfak-
tycznieośrodkamirolniczymi”(AfricaSocialProblems...,1965:380;KuzniecovaS.I.,
1979:19).Niektórzynawettwierdza,żetakiejednostkipowinnosięnazwać„rolniczym
miastem”(EpsteinA.L.,1967:281;KuzniecovaS.I.,1979:20).
Obecnierównieżwwielukrajachnakontynencieafrykańskimlicznesąmiasta,
wktórychmężczyźnizajmująsiędziałalnościąrolniczą.Sąturównieżmiasta,takiejak
Igbo-Oralicząceok.30tys.mieszkańców,wktórychwiększośćznichzajmowałasię
rolnictwemibyłaspołecznościąwiejską.RównieżwIbadanie(Nigeria),jakpotwier-
dzająbadaniauczonychmiejscowegouniwersytetu,jeszczewlatach50.XXw.(Ibadan
liczyłok.0,5mlnosób,aw2002r.jużprawie2mln)33%dorosłychmężczyznpraco-
wałowrolnictwie,wlatach70.XXw.teżznacznaczęśćludnościzajmowałasięrolnic-
twem.Takiejsytuacjisprzyjałopołożeniesamegomiasta,bowiemwpromieniu30–50
kmznajdowałosięiznajdujemnóstwo(setki)wsi,amieszkańcymieliimają2domy–
wsamymIbadanieiwpobliskiejwsi.Mieszkańcymiasta(deiure)mieszkająwIbada-
niepodczasświątiwczasieprzerwwpracachrolniczych,wynikającychzcykluprac
rolnych,awczasiepracpolowychzamieszkująotaczającewsie.WpublikacjiMiasto
Ibadanpierwszezdaniewprowadzeniagłosiło„Ibadanjestmiastem-wsią”(Kuznie-
covaS.I.,1979).Większośćautorówjestzdania,żechociażwIbadaniejestwielurolni-
kówjestonbezwątpieniamiastem.Angielskisocjolog,R.B.Cohen,któryprzez2lata
pracowałnauniwersyteciewIbadanie,stwierdził,żewmieścieprzebywawielurolni-
ków,którzyśpiątutylkoprzez3nocewtygodniu,apozostałespędzająnaswoichpo-
lach”(CohenR.B.,1974:23;KuzniecovaS.I.,1979:20).
PrzytoczyliśmytendośćdługiwywódodnośniedomiastJoruba,abyprzypomnieć,
żeregionówświataopodobnejsytuacjijeststosunkowowiele.Należywięcmiećna
uwadzeto,żedziałalnośćrolniczaniekonieczniemusidotyczyćtylkomieszkańcówwsi.
Zwartośćzabudowyjakojedenzwyznacznikówmiastajesttakżekryteriumzłud-
nym,gdyżmiastaulegająciągłymprzekształceniom,anaobrzeżachwielkichmiast
krajówwysokorozwiniętychpowstająnoweformyżyciamiejskiegozluźnązabudową.
Ponadtowrazzewzrostempostępucywilizacyjnegoróżnicewpoziomieżyciamiędzy
