Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
2.Powstanieirozwójmiast
nastąpiłowyraźneosłabienietejtendencjiiwydajesię,żemożliwerezerwyludności
wiejskiejzostałyjużwyczerpane,aobecnieodnotowujesięraczejprzepływyludności
międzyróżnymigrupamimiastniżwielkinapływdomiast,anawetobserwujesię
przepływyodwrotne–nawieś;
–wzorzecśrodkowo-wschodnio-europejski,gdzieoddrugiejpołowyXXw.odno-
towujemygwałtownąkoncentracjęludnościwmiastach,cojestzwiązanezrozwojem
przemysłuibudowąmiastwkrajachblokupostkomunistycznego.Wiązałosiętozma-
sowymimigracjami(exodusem)ludnościzewsidomiast.WostatniejdekadzieXXw.
iobecnieobserwujesięznacznezahamowanietegozjawiska,awniektórychprzypad-
kachnawetdekoncentracjęludnościmiejskiej;
–wzorzeckrajówrozwijającychsięisłaborozwiniętych,wktórychpookresie
długiejstagnacjidopierooddrugiejpołowyXXw.ażdochwiliobecnejodnotowujesię
nieprzeciętną,ogromnądynamikęprzyrostuliczbyludnościwmiastachidużądynami-
kęwzrostuliczbyludnościwogóle.Przyczymnajwiększądynamikąwzrostuliczby
ludnościzaostatnie50latXXw.(1950–2000)cechowałsiękontynentafrykański,da-
lejAmerykiPołudniowejiazjatycki,gdziewskaźnikiwzrostuliczbyludnościwynosiły
odpowiednio256%,227%i193%.Możnazatemprzyjąć,żejesttoeksplozjademogra-
ficzna,którąjednakwporównaniuzdynamikąwzrostuliczbyludnościwmiastachna-
leżyuznaćzaumiarkowaną.Wanalizowanymokresienastąpiłbowiemogromny
wzrostliczbyludnościwmiastach:wAfryceo442%,wAzjio346%iwAmeryce
Południowejo344%.Europapodtymwzględemwykazujesięsłabądynamikąwzro-
stu,bowiemliczbaludnościwzrosłatuo57%,aliczbaludnościwmiastacho124%;
–wzorzecpółnocno-amerykańsko-australijski.WAmerycePółnocnejiwAustra-
lii,gdziewXIXinapoczątkuXXw.nastąpiłznacznywzrostliczbyludnościdzięki
napływowiEuropejczyków,koncentracjaludnościwmiastachiurbanizacjarozpoczęły
sięstosunkowopóźno,alenabrałygwałtownegorozmachuitrwajądłużejniżwEuro-
pie.WAustraliiwokresieod1900r.do1950r.ludnośćmiastliczącychponad100tys.
mieszkańcówwzrosłaczterokrotnie,podczasgdywEuropiewtymczasiezaledwiesię
podwoiła.WStanachZjednoczonychliczbaludnościmiejskiejwzrosłasześciokrotnie
wokresieod1800do1850r.,dwunastokrotnie–wlatach1850–1900ijeszczetrzy-
krotnie–międzyrokiem1900i1950(Beaujeu-GarnierJ.,ChabotG.,1971:13;Bogue
J.,1959).OddrugiejpołowyXXw.odnotowujesiętuosłabienietempaprzyrostulicz-
byludnościwmiastach.WAmerycePółnocnejnp.wlatach1950–2000liczbaludno-
ściwzrosłaz172mlndo314mln,codajedynamikęnapoziomie183%,adynamika
przyrostuliczbyludnościwmiastachwynosiłatylko221%(110mlnw1950r.i243
mlnw2000r.).
Pełniejszeomówienieprocesuurbanizacji,takwskaliglobalnej,jakinaposzcze-
gólnychkontynentach,nastąpiwkolejnychrozdziałach.Ogólniejednaknanaszym
globiezapowszechnąnależyuznaćkoncentracjęludnościwmiastachizwiązanąztym
ucieczkęzewsidomiast.
