Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
K.Kuryś,Urodzeniepierwszegodzieckajakowydarzeniekrytycznewżyciukobietimężczyzn,Kraków2010
ISBN:978-83-7587-446-4,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2010
12
RozdziałI.Urodzeniepierwszegodziecka...
rozwojuiobdarzającgoprzytymepitetem„mocny”,zainicjowałapowstanienowej
orientacjiwpsychologii–life-spandevelopmentalpsychology,czylipsychologii
rozwojuwciągucałegożycia.Orientacjitejnadanostatus„słabej”,czylitakiej,
wrozumieniuktórejrozwójniejestzdeterminowanyzmianamipowszechnymi
iukierunkowanyminazałożonyzgórywynikosiąganywokreślonymczasie.
Nowaperspektywaumożliwiłaopis,wyjaśnianieimodyfikacjęprocesówroz-
wojowychzachodzącychwżyciuczłowiekaodurodzeniaażdośmierci.Ponadto
postawiłaprzedpsychologiąrozwojowąjakodyscyplinąbadawcząnowezadania,
międzyinnymiposzukiwanieodpowiedzinapytanieoźródłaikierunkirozwoju
wdorosłości.
Współcześniecelamipsychologiirozwojowejsąopis,wyjaśnienieimodyfika-
cjawewnątrzosobniczychzmianzachowaniawciągucałegożycia,atakżeróżnic
międzyosobniczychwzakresietychzmian(Baltes,Reese,1984).Psychologowie
rozwojowi,uznającsłowo„rozwój”zamałoużytecznemetodologicznie,bozawie-
rającejedyniekategorięopisowąiniepozwalającenaoperacjonalizacjęwskaźni-
kówocenyianalizyzjawiska,wprowadzajątermin„zmianarozwojowa”3.
Badanierozwojuczłowiekawciągucałegożyciapozwalaująćprocesyroz-
wojowejakocałość,eliminujączbędneróżnicowanie(fragmentację),którestosuje
sięwtedy,gdybadasięosobnorozwójdziecka,rozwójmłodzieżyirozwójczło-
wiekadorosłego.Stwarzatotakżebardziejsprzyjającewarunkidlacałościowego
traktowaniajednostkijakopodmioturozwojuidostrzeganiajejciągłościwtoku
zmian.Nieprzeszkadzatozarazemzauważeniuodrębnościzmianrozwojowych
wposzczególnychokresachżyciaimożliwościbadaniaróżnicindywidualnych
rozwojuzarównowciągucałegożycia,jakiróżnychjegookresach(Przetacznik-
-Gierowska,Tyszkowa,1996,s.31-32).
Najnowszeopracowaniadotyczącerozwojuczłowiekaopierająsięnazałoże-
niu,żeczłowiekrozwijasięodnarodzin(anawetodpoczęcia;por.np.Tyszkowa,
1988;Turner,Helms,1999)ażdośmierciitowewszystkichsferachswojegofunk-
cjonowania(Tyszkowa,1988,1990b;Pietrasiński,1990;Przetacznik-Gierowska,
Tyszkowa,1996;Brzezińska,2000;Harwas-Napierała,Trempała,2000;2002a,
2002b;Trempała,2000).Zmianyzachodzącewżyciudorosłegoczłowiekamogą
miećcechyrozwojowewsferach:poznawczej(Trempała,1986,1989a,1989b,1994;
postpiagetowskakoncepcjarozwojuautonomicznego„ja”GiselleLabouvie-Vief,za:
Gurba,1993),emocjonalnej(Labouvie-Vief,za:Gurba,1993;Carstensen,Gottman,
Levenson,1995),społecznej(koncepcjaprzełomówspołecznych,Kowalik,2002)
3AnnaBrzezińska(2000,s.41–42)podajekryteriaumożliwiająceodróżnieniezmianyrozwo-
jowejodinnychzmian,którenieustanniezachodząwżyciuczłowieka.Kryteriatesąnastę-
pujące:długotrwałośćzmiany,następowanieposobieciąguzmiantworzącegosekwencję,
względnanieodwracalność,spontanicznośćiwewnętrznaprzyczynowość.
