Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
ArturMarkowski
istarsikahalni(parnasim).Zebranedane,przedstawionewujęciutabelarycznym,
sąbardzowymowne.okazujesię,żewpoczątkachXIXw.głównymdeklarowa-
nymźródłemdochodukahałówbyłakrupka,czylipodatekodmięsakoszernego
płaconyprzezŻydów.Funkcjerabinaograniczałysiędosferyreligijnejiducho-
wegonadzorunadwspólnotą,aparnasimodpowiadalizarozkładipobórpo-
datków
13
.oczywiściepamiętajmytuoproblemieadministracyjnejfikcji,jaką
tworzyćmogłasprawozdawczośćprowadzonanapotrzebynowopowstałego
państwa.Zadłużoneioligarchiczniezarządzanekahałyniemiałypowodów,by
chwalićsięewentualnyminiedociągnięciamilubwskazywaćszerokiwachlarz
źródełdochodupobieranegowpostacitradycyjnegojużpodatkudochodowego
orazszereguinnychopłatdoraźnych
14
.Urzędnicyżydowscyprzyjmowalizapew-
nepozycjęwyczekującąwobecnowejzmianypolitycznejipierwszejwhistorii
jejistnieniatakszerokozakrojonejpróbyinwigilacjiżydowskiejsamorządności
przezwładzepaństwowe.
Szłyzatądiagnozązarządzeniapaństwoweingerującewyraźniewautono-
micznycharakterwielowiekowegosamorządużydowskiego.Próbowanomieszać
siędoróżnychspraw.W1818r.władzewojewódzkieprzedstawiłynowąkon-
cepcjęordynacjiwyborczejnaurzędyifunkcjewkahale.odgórnieuregulowały
zarównoterminywyborów,jakikadencjeurzędników.Systempośredni,opisany
choćbydlaPoznaniaczySwarzędzaprzezAnnęMichałowską-Mycielską,został
wtymprzypadkuzachowanyizalegalizowanyprzezwładzelokalne
15
.Następnie
tesamewładzezdefiniowałynanoworolęstarszychkahalnych,wskazując,że:
Starsikahałusąreprezentantamigminyżydowskiejwzakresiejakjestkahałoznaczo-
ny.Niemająonipowagiwładzomkrajowymwłaściwej,sąraczejtakimiczłonkami,
odktórychrządobjaśnieńipodańwzględemgminyżydowskiejżądaćmaprawo,
dozorcamitychprzedmiotów,któreimprzezwładzękrajowądodozorusąwskazane.
Zostająwstosunkachzmiejscowymurzędemmunicypalnym,doktóregowwszel-
kichzdarzeniachogółudotyczącychwnioskisweczynić,iodbieranerozkazywspo-
sóbsobiewskazanywykonaćobowiązani
16
.
Cytowanainstrukcjajestwmoimprzekonaniudoskonałymodzwiercie-
dleniemkroków,którepodjęłaadministracjaoświeceniowegopaństwawcelu
13
AGAD,CWW
,sygn.1429,k.14inast.
14
Więcejosystemiefinansowymkahałupor.A.Michałowska,Międzydemokracjąaoligar-
chią.WładzegminżydowskichwPoznaniuiSwarzędzu,Warszawa2000,s.207-240.
15
ArchiwumPaństwowewPłocku(dalej:APP),AktaMiastaPłocka(dalej:AMP),sygn.30,
k.103-104;Michałowska,op.cit.,s.84-116.
16
APP
,AMP
,sygn.30,s.230.
