Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Utowarowienieiodtowarowieniewujęciusocjologicznym
sąnatomiastterzeczy,któremogązostaćsprzedane(albo,kiedysąśrodkami
produkcji,wytwarzająrzeczyczynionetowaraminasprzedaż).Oczywiście
różnicamiędzytymidwiemakategoriamijestwzględna;butyNapoleona
czylistyChopina,będącwłasnościąosobistą,stałysięosiągającymiznacz-
necenytowarami.Wytworzyłsięzresztącałyrynekpamiątekponwielkich
ludziach”.Nawyższympoziomieogólnościoznaczato,żedysponującdo-
brzeskonceptualizowanymipojęciamiutowarowienia-odtowarowienia,moż-
napokazaćbrakspójnościstosowanychwsocjoekonomicznychanalizach
typówwłasności.
Znaczniebardziejzłożonajestkwestiaróżnychpostaciwłasnościzbioro-
wej,opisywanychjakowłasnośćwspólna,narodowa,państwowa,publiczna,
grupowa,kolektywnaczynależącadoposzczególnychosóbprawnych.Różne
typologieprzedstawialim.in.HerbertSpencer,AlfredMarshall(1961)czy
przedstawicielechicagowskiejszkołypropertyrights(Carruthers,Ariovich
2004;Demsetz2008).Zgodniezujęciemekonomiczno-socjologicznym
chcielibyśmytraktowaćwszystkietepostaciwłasnościjakowspółwłasność
poszczególnychkonkretnychjednostekludzkichzajmującychokreślonepo-
zycjewstrukturzespołecznej,wstosunkachpracy,wstrukturachwładzy,
orazwinstytucjachgospodarczychispołecznych(będącychnp.osobami
prawnymi).
Podstawowąpostaciąwłasnościzbiorowejjestwdzisiejszymświecie
własnośćpubliczna,azwłaszczabędącajejnajważniejsząformąwłasność
państwowa.Zgodniezpowyższymujęciemtraktujemyjąjakowspółwła-
snośćwszystkichobywatelipaństwa.Rzeczwtymjednak,żeposzczególni
obywatelemająnierówny,aniekiedydrastycznienierównyudziałwpodej-
mowanychwstosunkudoobiektówtejwłasnościdecyzjach,azwłaszcza
wuzyskiwanychztychobiektówwłasnościkorzyściach.
Ównierównyudziałdotyczyprzedewszystkimkształtubudżetupaństwa,
awięczjednejstronyokreślonegoprzezwładzęsystemupodatkowego,
azdrugiejstrony:charakterupolitykpublicznych,wtymwszczególności
systemuredystrybucjiświadczeńspołecznych,wyznaczającegonaco
wydawanesąpodatki-naulgipodatkoweiinwestycyjne,nasubwencjedla
rolników,nasłużbęzdrowiaitd.;wjakimstopniunadobraformalnieogól-
niedostępne,ajakimnadobrauprzywilejowującepewnegrupyspołeczne.
Odnosisięrównieżdosposobuwynagradzaniaurzędnikówpaństwowych,
awwieluprzypadkachstopniaichpodatnościnakorupcję,otrzymywania
darówiłapówek,możliwościprowadzeniaprzeznichdziałalnościgospodar-
czejczynawetzakupuakcjiwprzedsiębiorstwachzależnychodichurzędni-
czychdecyzji.
24
