Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.5.Utowarowienie/odtowarowieniearelacjemiędzydobrami...
Wgospodarcerynkowejzdecydowanawiększośćdóbrtodobraprywat-
ne,konsumowanenazasadzienwyłącznościkorzyści”inkonkurencjiwużyt-
kowaniu”.Zaspokojeniepodstawowychpotrzebobywatelidokonujesię
jednakrównieżprzezudostępnianieimpozostałychtypówdóbr.
Drugąkategoriąsądobraklubowe,zktórychmogąkorzystaćjedynie
uprawnieniczłonkowiebądźkupującyjejakotowarkonsumenci.Sątozatem
dobrawykluczalnezkonsumpcji,alewzasadzienierywalizacyjne,przynaj-
mniejdomomentu,wktórymużytkownikówbędziezadużo.Dotejkategorii
zaliczyćmożnakina,teatry,płatnątelewizję,portalestreamingoweczypłatną
autostradę(tunp.mogąpojawićsiękorki)4.
Dobrapublicznetotakie,którezprzyczynnaturalnychmogąsłużyćcałej
społecznościlokalnejbądźcałemuspołeczeństwu(Dylewski,Filipiak2005,
Kozek2011:22).Majądwiepodstawowecechy:popierwsze,sądostępne
wszystkimobywatelom,awięctakżeosobom,któreniechcąbądźniemogą
zaniezapłacić;podrugie,sąfinansowanezfunduszypublicznych.Niesąto
bynajmniejdobrabezpłatne-sąopłacanezbiorowo,czylizbudżetupaństwa
(ewentualniebudżetujednostkisamorząduterytorialnego:gminy,powiatu,
województwa)5.Sątom.in.usługiogólnoadministracyjne,obronynarodowej
ibezpieczeństwawewnętrznegoorazpodstawowainfrastrukturatransporto-
wazbezpłatnymidrogamipublicznymiczyścieżkamirowerowymi.Trzeba
jednakpodkreślić,żewytworzenieiutrzymywanietakichdóbrpublicznych
władzapublicznamożepowierzyćsektorowiprywatnemuwdrodzerealizacji
przetargówpublicznych.Dotyczytonp.kontraktówzbrojeniowychczykon-
traktównawybudowanie,utrzymanieiremontdrógpublicznych.Dobrate
więcpostronieichwytwarzaniamogąbyćtowaraminabywanyminarynku
(ipodległymiregułomwymianytowarowej,łączniezdążeniemdorealizacji
zyskuprzezwykonawców-firmzbrojeniowychczybudowlanych),alepo
stronieichużytkowaniaprzezobywateli(czyli,jaktosięczasamiokreśla,
nkonsumpcjizbiorowej”)niesątowarami,alebezpłatnymiświadczeniami
społecznymi.Wstosunkudoobywatelakorzystającegoztychwłaśniedóbr,
aleniepłacącegożadnychpodatków(możepozaminimalnymVATem),moż-
nabyewentualnieużyćokreśleniannieintencjonalnegogapowiczach”.
4JakodobroklubowemożnatraktowaćtakżeUnięEuropejską,oferującąswoimczłonkom
wolnyprzepływosóbitowarów,usługikapitałów(por.Ahrens,Hoen,Ohr2005).Zadobro
klubowemożnapłacićiwinnysposób:członkowieekskluzywnegoklubugolfowegoniepłacą
zakażdągręnapolugolfowym,alepłacącregularneskładki,współfinansująjegofunkcjono-
wanie(dodajmy,żetasytuacjanajlepiejodpowiadaznaczeniuterminunklub”).
5Jakwidać,dodóbrpublicznychniezaliczasięwzasadziedarmowychdóbrnatury,nawet
niewykluczalnychzużytkowania.
27
