Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
UtraconyWschód:punktywyjścia,ścieżkidojścia,pytania
stanposiadania,jaki-przeciwnie-podpowiadająinnemożliwościistnie-
niaformułynaroduipaństwa.Wpracytejpodążamwłasnąścieżkąanalizy,
opierającsięnamoichdoświadczeniachwynikającychzbadańterenowych3,
nawynikachopracowańinnychbadaczyoraznaźródłachpisanychiinterne-
towych.Analizatajestzkoniecznościsubiektywna,copowoduje,żesporzą-
dzonyprzezemnieopisorazstawianehipotezyidiagnozystanowiąjedynie
ramęinterpretacyjną.Zważywszy,żeswojebadaniaskupiamtylkonaczęści
polskiegoterytorium,zasadnepozostajepytanie,czymożnarozszerzyćwnio-
skidotyczącetakwewnętrzniesprzecznejideijakpolskość.Niemniejjednak
zaryzykowałbymstwierdzenie,żeznacznaczęśćopisywanychprzezemnie
zjawiskjestudziałemogółupolskiegospołeczeństwa,bezwzględunamiej-
scezamieszkaniawPolsce.Sątobowiemzjawiskamieszczącesięwszerokiej
formulepolskiegouniwersumnarodowegoizamieszkującychjezbiorowych
reprezentacji,któresąpodzielaneświadomiebądźintuicyjnieprzezcałość
społeczeństwa.
UtraconyWschód:punktywyjścia,ścieżkidojścia,pytania
DawneKresyWschodnietoobszaroszczególnympołożeniunamentalnej
mapie,jakąjestzbiorowapamięćPolaków.MimotojednakwPolscenieczęsto
siędostrzega,żeKresypełniąwspółcześnieanalogicznąfunkcję,jakądlaza-
chodnichEuropejczykówstanowiąutraconezamorskieterytoriakolonialne.
Toważneustalenie,uzmysławiająceistnienieanalogiimiędzyKresamiakolo-
niami,pozwoliłominazastosowaniewanalizienarzędziwypracowanychna
gruncieteoriipostkolonialnej.Polacy,utraciwszywschodnieterytoria,funk-
cjonująpodobniejakopisywaniprzezSaidanludzieZachodu”
,którzynbyć
możefizycznieopuściliswekoloniewAfryceiAzji,alezachowalijenietylko
jakorynkizbytu,leczrównieżjakomiejscanaideologicznejmapie,nadktórą
nadalmoralnieiintelektualniesprawująwładzę”(Said2009,s.24).Spostrze-
żenietowymusiłoanalizękoncepcjiwspółczesnegomodeluczy-precyzyj-
niej-modelipolskości.Tozkoleidałoasumpt,abyprzyjrzećsięrolipaństwa
ijegoinstytucjiwkształtowaniunarodowychimponderabiliówujętychkatalo-
giemustaw.Stądobjęcieanaliząantropologicznądokumentu,jakimjestKarta
3Namójwarsztatbadawczyskładająsięliczneformalneinieformalnerozmowy.Podstawo-
wymnarzędziempozostajejednakobserwacjauczestnicząca,aletakżeliczne-zazwyczajulot-
ne-obserwacjezanotowanewterenowymnotatniku.Mojadługotrwałaobecnośćwśródosób
badanychprzyczyniasiędopogłębieniaautorefleksji,którąumiejscawiammożliwiebliskotzw.
autoetnografii.Tojednakniewystarcza,żebynapisaćksiążkębliskąantropologiihistorycznej
zpolitykąwtle.Dlategopozatradycyjnąpracąetnograficznąoparłemsięnabadaniacharchi-
walnych,wzbogacającipoddającwnikliwejanaliziepublikacjezzakresuhistorii,politykiiso-
cjologii.RozwinięcieproblematykizzakresumetodologiiznajdzieczytelnikwrozdzialenMe-
todabadawcza:dziedzictwokolonialnePolskiijegoimplikacjedlauprawianiaantropologii”
.
21
