Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
CzęśćI
cjemalarstwaamerykańskichŻydów(NewmanaiRothki)stałysięmanifestacją
światopoglądubadacza,któryukształtowałachrześcijańskatradycjamyślenia
odwoistejstrukturzeświata,uwewnętrzniającapodziałnawzajemnieuzupeł-
niającesięmodalnościczasu:ludzkąiboską,ziemskąipozaświatową.Dopełnia-
neelementamiontologicznejfilozofiiczasuMartinaHeideggera,zkluczowym
dlaniejodczytaniemskończonościludzkiegożyciajakoimpulsudlaznaczenio-
twórczejaktywnościczłowieka,zbudowanezostałynapowtarzającymsię-istąd
międzyinnymiwywołującympolemikiikontrowersje-forsownymschemacie
interpretacyjnym.Wjegoramachlogikąartystycznejkreacjiorazjejoglądowe-
godoświadczeniarządząnieodwołalnienastępująceposobieetapy:narodziny
(względniepoczątekstworzenia),dojrzewanie(względnieapogeumstworzenia),
koniec,śmierćinicość(względniekresstworzenia),transcendowanewrzeczy-
wistościsztuki.
Powyższaniepełnalistaautoróworazpropozycjiodczytań,doktórychbędę
sięodwoływać,pokazuje,żeprogresywno-transcendentalnymodelrecepcjima-
larstwaamerykańskiegomodernizmucharakteryzujesię„długimtrwaniem”
orazjestbiałą,fallogocentrycznąkonstrukcją.Nieznaczyto,żeniebyłokobiet
napoczątkuinteresującegomniewycinkanowoczesności,któremiaływłasneza-
patrywanianamalarstwo.Warunkiemichzaistnieniawramachmodernistycz-
nejformacjiartystyczno-intelektualnejbyłojednakichekonomiczneuprzywile-
jowanieorazprzynależnośćdowyższejklasyśredniej,atakżebiałykolorskóry.
Kobietyspełniającetekryteriawpisałysięwstrukturalnekierunkimyślenia
ohistoriiekspresjonizmuabstrakcyjnegoiróżnicującejewewnętrznetrakty,
zasadniczowymyśloneprzezmężczyznidlamężczyzn,którzydziękinimmogli
bezpiecznieperformowaćsztukęwhistoriiorazinstytucjach.
Przystajączkoniecznościnawarunkimężczyzn,malującekobietymusiałyli-
czyćsięztym,żezainteresowanieichmalarstwembyłoumniejszaneczydosto-
sowywanedomaskulinistycznejterminologii.Częstoichzaistnieniewświecie
sztukiprzesuwałosięwczasie.Sytuacjaichpoczątkowegoustawieniawcieniu
męskiejawangardybyłarównieżorientowanakuprzyszłości,definiowanejpo-
przezoczekiwanienalepszejutro.Natomiastkobietyświatasztuki,dlaktórych
ramyprogresywno-transcendentalnestanowiłyrodzajakceptowanegoprzeznie
społecznegozabezpieczeniaichartystycznegoczyintelektualnego„byćalbonie
być”,niemusiałyczekaćnauznanie.Byłodlanichmiejscewteraźniejszości.
Możnawśródnichwymienićtakważnepostacidlaówczesnegożyciaintelek-
tualno-artystycznego,jaknaprzykład:DoreAshton,przyjaciółkęwieluawan-
gardowychmalarzyamerykańskichipierwsząbiografistkęRothki,Dominique
maczenietekstunajęzykpolski„VirHeroicusSublimis”BarnettaNewmana.Stworzenie-cierpienie
ipojednanie,„Quart”,nr4(30),2013,s.54-65.
