Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI
35
deMenil,współfundatorkęKaplicyRothki,KatharineKuh,historyczkęsztuki,
kuratorkęikrytyczkęczykuratorkęAnnTemkin,odpowiedzialnązakształtjed-
nejznajważniejszychjakdotądwystawsztukiekspresjonistówabstrakcyjnych
wXXIwieku.Badaczkiikuratorkiwspółpracującezzachodnimiinstytucjami
sprzyjałyugruntowaniuwybranychtypówwgląduwrzeczywistośćhistorycz-
no-artystycznąwramachmodeluprogresywno-transcendentalnego.Ponieważ
podtrzymywałonnormatywnestrukturyhistorycznegoznaczenia,wramach
którychnajpełniejwybrzmiewałartystycznywyrazmęskiegobuntunowocze-
snegopodmiotuwobeczastanychregułwsztuce,byłbezpiecznąprzystaniądla
funkcjonowaniabiałychwykształconychamerykańskichelit.
Kiedyjednakzaczynamybadaćpęknięciadominującegomodelurecepcji,sy-
tuacjakobietokazujesiębardziejzłożona.Bochociażhistoriaekspresjonizmu
abstrakcyjnegotowyjątkowozmaskulinizowanyobszar,funkcjonowaływnim
równieżtakiekobiety,któreprzynajmniejwpewnychaspektachwyprzedzały
społeczno-kulturowerealiaswegoczasu.Nieprzypadkowobyłynimimecenaski,
zracjipozycjiekonomicznejispołecznejcieszącesięwiększąwolnościąipozwa-
lającesobienamniejszązależnośćodkulturowychnorm.Przykłademmożebyć
działalnośćprowadzonychprzezkobietygaleriikomercyjnych:PeggyGuggenhe-
im,BettyParsonsczyDartheaSpeyer,którewrazzdilerami,SamuelemKootzem
iCharlesemEganem,przyczyniłysiędokomercyjnegosukcesuekspresjonizmu
abstrakcyjnego,niejednokrotnienaginającdyskryminującemechanizmyjego
promocjinaamerykańskiejimiędzynarodowejscenieartystycznej34.
Pierwszabyłanowojorskąkolekcjonerkąsztukipochodzącązrodzinyszwaj-
carskichŻydów,założycielkągaleriiGuggenheimJeunewLondynieorazArt
ofThisCenturywNowymJorku,któreprzyczyniłysiędozaistnieniasztuki
europejskiejwświadomościamerykańskichmalarzyawangardowych.Otwarta
w1942rokuidziałającado1947rokunowojorskagaleriabyłaprzestrzeniąspo-
tkańwygnańcówzEuropyiutalentowanychamerykańskichartystów35.Zuwagi
napromowaneprzezkolekcjonerkęsurrealistycznedziedzictwojejgaleriajest
równieżciekawymobiektemanalizyrecepcjitradycjieuropejskiejwbrewlinear-
nymschematom,począwszyodspektakularnegootwarciazoprawąwykonaną
przezekstrawaganckiegoarchitektaFriedrichaKieslera,którypowiesił„obrazy
bezram,nasznurachrozmieszczonychwcałejprzestrzenigalerii”36.Guggen-
heimtorównieżinicjatorkadwóchważnychwystawkobietpokazanychwgale-
34Zob.D.Robson,TheMarketforAbstractExpressionism:TheTimeLagBetweenCriticaland
CommercialAcceptance,„ArchiveofAmericanArtJournal”,vol.25,no.3,1985,s.19-23.
35F.Prose,PeggyGuggenheim:TheShockoftheModern,NewHavenandLondon2015,s.8.
36B.Rose,Szkołanowojorska,[w:]tejże,MalarstwoamerykańskieXXwieku,przeł.H.Andrze-
jewska,Warszawa1991,s.71.
