Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Możliwościprzewidywaniawyborustrategiiadaptacjidonapięcia
31
poczuciekrzywdy(nieszczęśliwości)prowadzidoogólnegostanupobudzenia,
któremobilizujedoróżnorodnychzachowań.
WodniesieniudoatrybucjiprzyczynAgnewwskazywałprzedewszystkim
nasytuacjęprzyjęciaodpowiedzialnościzawłasneniepowodzenia(atrybucja
wewnętrznaprzyczynniepowodzeń)lubobarczaniawinązaichwystąpienie
otoczenie(atrybucjazewnętrznaprzyczynniepowodzeń).Uznanieswoichpo-
rażekpozwalanazredukowanienapięcia,atymsamymzneutralizowaniechę-
ciodwetuprzyjednoczesnejwierzewzasadęsprawiedliwości.Ważnąkwestią
wradzeniusobiezprzeżywanymnapięciemjestrozwójcelówżyciowychoraz
zainteresowaństanowiącychczynnikpowstrzymującyadolescentówwnaru-
szaniuporządkuspołecznego.Doelementówograniczającychwybórprze-
stępczychstrategiiadaptacyjnychzaliczyłm.in.:temperament,inteligencję,
kreatywność,zdolnościrozwiązywaniaproblemów,zdolnościinterpersonalne,
samoocenęorazefektywnośćdziałania.Tewłaśniecechydecydująowyborze
wcześniejomówionychstrategiiadaptacjidonapięcia.Dozmiennychograni-
czających,któremająudziałwwyborzestrategiiprzestępczych,Agnewzaliczył
równieżkosztyikorzyścizzaangażowaniawprzestępczość,poziomkontroli
społecznejzestronynajbliższegootoczenia(rodziny,szkoły,grupyrówieśni-
czej)orazposiadaniekontaktówwśrodowiskuprzestępczymkoniecznychdo
popełnieniaczynuzabronionego(Jurczyk,2019).Jakpodkreślaautor(1992),
indywidualnepredyspozycjejednostkidoprzestępczościzwiększająprawdo-
podobieństwowyborustrategiiprzestępczejwsytuacjidoznawanegonapię-
cia,jakrównież–powołującsięnaTomasaJ.Bernarda(1990),Clowarda
iOhlina(1960),Cohena(1955)orazGregory’egoC.Elliottaiinnych(1979)–
podkreślaznaczeniepoczuciakrzywdywrozwojuzachowańniezgodnych
zogólnieprzyjętyminormamispołecznymi.
Możemyzatemwywnioskować,żeimsilniejszeoddziaływanieczynników
ograniczających,tymmniejszeprawdopodobieństwowyboruprzestępczejdrogi
przezadolescentów.Niebezznaczeniapozostajerównieżudziałśrodowiskaspo-
łecznego,którewpośrednilubbezpośrednisposóbwpływanaceleiwartości,
dojakichdążyjednostka.Częstoograniczonydostępdonieprzestępczychstra-
tegiiradzeniasobieznapięciemwytwarzaprzymuswyboruprzestępczejdrogi.
Najbardziejnarażenisąprzedstawicieleniższychklasspołecznych,którychto
najbliżsześrodowiskonajczęściejzmagasięzubóstwem,bezrobociemlubinny-
miczynnikamikryminogennymi.
