Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Strategieadaptacjidonapięcia
29
ipracasądlamnienieważne”).Możeteżtwierdzić,żeniemająoneznaczenia
wsensierelatywnym(wrelacjidoinnychcelów,wartości).Głównymimecha-
nizmamiwykorzystywanymiwtymprzypadkusąracjonalizacjaikompensacja
orazstrategiepodobnedoMertonowskichtypówprzystosowania,takichjak
rytualizmbądźwycofanie(Agnew,1992).
Zkoleimaksymalizowaniepozytywnychwynikówprzyjednoczesnymmi-
nimalizowaniutychnegatywnychtostrategia,wktórejdochodzidoredukcji
napięciawwynikuuprzedniegoobniżeniawartościocenyosiągniętychwyni-
kóworazstandardówocenybieżącychluboczekiwanychrezultatów.Dochodzi
dosytuacji,wktórejważnośćuznawanychcelówzostajeobniżona,wwyniku
czegojednostkapostrzegaswojąsytuacjęjakomniejdotkliwą.Tentypadap-
tacjidonapięciarównieżnawiązujedorytualizmuiwycofaniawujęciuMer-
tona.Agnewwskazywał,żezniekształcenieocenywynikówmożesięrównież
wyrażaćwtym,żestosujączaniżonewartościowanie,jednostkadochodzido
wniosku,żesytuacja,wktórejsięznalazła,niejestgorszalubniejesttakzła
jakinnych.Możerównieżodnosićswojeaktualnepołożeniedoodpowiedniego
okresuitwierdzić,żejestonolepszeniżwprzeszłości(Agnew,1992).Agnew
(1985a)stwierdził,żeofiaryprzestępstwczęstopomniejszająpoczuciewłasnej
szkodywtrakcieprocesuwiktymizacji,uzasadniając,żeprzykredoznaniazmo-
bilizowałyjedorozwojuswoichumiejętności,cozkoleitłumiichnegatywne
uczucia.Jakpodkreślasamautor(Agnew,1985,1992),strategiatagłównie
wykorzystywanajestprzezjednostkipochodzącezniższychklasspołecznych,
uktórychzaobserwowanozaniżanieaspiracjiżyciowych,zniekształcenieoceny
własnychwynikóworazoczekiwanychrezultatów.
Trzeciazwyżejwymienionychformstrategiipoznawczej,czyliprzyjęcie
odpowiedzialnościzaniepowodzenie,następuje,gdyosobadochodzidoprze-
konania,żezasłużyłasobienaswójlos(cierpienie),wierzącwsłusznośćfunk-
cjonowaniazasadysprawiedliwościorazrówności.Wiarawzasłużonąkarę
zmniejszapoczucienapięcia.Jednostkastosującatęformęadaptacjimożewy-
braćjednązdwóchstrategii.Wramachpierwszejpoznawczominimalizuje
własnypozytywnywysiłeklubmaksymalizujenegatywny.Wstrategiidrugiej
dochodzidomaksymalizowaniapozytywnegowkładulubminimalizowa-
nianegatywnegowkładuinnychosób(Agnew,1992).Wstrategiitejchodzi
przedewszystkimopodtrzymanieobrazuwłasnejwartościprzyjednoczesnej
wierzewpozytywnyobrazświata(Jurczyk,2019).
