Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdziałpierwszy
CharakterystykaspółdzielczegosektorabankowegowPolsce
1.1.ZaryshistoriispółdzielczościbankowejwPolsce
SpółdzielczośćbankowawPolscemadługieibogatetradycje9sięgająceXVIwieku.
Przyczynypowstaniapierwszychzakładówzastawniczychzwanych„bankamipobożnymi”
byłypodobnejakwEuropieZachodniej.Stanowiłyoneorganwspomagającyruchspołeczny
przeciwwyzyskowiekonomicznemuilichwie.Bankiteudzielałyubogiejludnościbezpro-
centowychpożyczekześrodkówuzyskanychzdobroczynnościpodzastawruchomości4.
Naprzebiegrozwojupierwszychpolskichspółdzielnioszczędnościowo-pożyczkowych
miaławpływsytuacjapolitycznaispołeczno-gospodarczakrajuorazotoczenieprawne9zróż-
nicowanewposzczególnychzaborach.Jednakpomimoróżnorodnościformizasadorganiza-
cyjnychłączyłjegłównycel-walkazlichwąidziałanienarzeczutrzymaniapolskiegostanu
posiadaniaorazrozwojupolskiegospołeczeństwa9cobyłokojarzonezwalkąotożsamość
narodowąiniepodległość5.
PoupadkupowstaniastyczniowegoupowszechniłasięwPolsceideaspółdzielczości
kredytowej9wzorowananaspółdzielniachSchulzegoiRaiffeisena.Spółdzielniekredytowe9
zwanespółdzielniamioszczędnościowo-pożyczkowymimiałynaceluprzedewszystkim
świadczenieusługbankowychorazprowadzeniedziałalnościspołecznej9głównienarzecz
zrzeszonychczłonkówiśrodowiska9wktórymdziałały.
Zanajstarszepolskiespółdzielniebankoweuważasię:SpółdzielczyBankLudowy
wŚremie(1859r.)9TowarzystwoPożyczkowedlaPrzemysłowcówMiastaPoznania(1861
r.)9TowarzystwoPożyczkowewBrodnicyiGolubiu(1862r.)9SpółdzielniaKredytowa
wŚrodzieWielkopolskiej(1864r.)6.
Najwcześniejinajsilniejspółdzielczośćkredytowazaczęłasięrozwijaćwzaborzepru-
skim.DominowałtamtypspółdzielniSchulzego9nazywanychpoczątkowospółdzielniami
zarobkowymi9później-bankamiludowymi9którezrzeszałynietylkorolnikówirzemieślni-
ków9alerównieżprzedstawicieliinnychzawodów.Spółdzielczośćbankowawzaborzepru-
skimopróczdziałalnościfinansowej9wspierałainicjatywymającenacelukrzewieniekultury
polskiej9umacnianieświadomościnarodowejispołecznej.
Wzaborzeaustriackimrozwójspółdzielczościkredytowejnastąpiłniecopóźniejniż
wWielkopolsce.Od1866r.władzeadministracyjneorganizowaływewsiachgminnekasy
pożyczkowe9któreniezdobyłyuznania9ponieważtraktowanebyłyjakoorganizacjepro-
rządowe.Wtymokresiepowstałytuinneinstytucjekredytowe:towarzystwazaliczkowe9
któreopierałysięnazasadachSchulzego.PierwszeznichpowstaływBrzeżanachw1864
r.iwKrakowiew1869r.Innąformątychinstytucjibyłyspółkioszczędnościipożyczek9
nawiązującedozasadRaiffeisena.Pierwszategotypuspółka9którejpatronowałF.Stefczyk
powstaławCzernichowiew1890r.DlaupamiętnieniadziałalnościF.Stefczykanapolu
spółdzielczościkredytowej9spółkioszczędnościipożyczekzaczętopojegośmiercinazywać
kasamiStefczyka7.
4S.Inglot(red.)9Zaryshistoriipolskiegoruchuspółdzielczego.CzęśćIdo1918roku9ZakładWydawniczyCRS9Warszawa19719s.11.
5D.Strumiński(red.)9D.Twardowski9BankispółdzielczewPolsce9KNB9Warszawa20069s.11.
6T.Orzeszko9BankiSpółdzielczewPolsce.Ekonomiczneifinansowewarunkirozwoju9WydawnictwoWyższejSzkołyBankowej9Poznań19989s.33.
7F.Skalniak9Zaryspolskiejspółdzielczościkredytowej9Wyd.AkademiiEkonomicznejwKrakowie9Kraków19929s.51.
7
