Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Czymjestpolitykazagraniczna?11
elementymieszczącesięwobrębiekategoriininteresnarodowy”powinnybyćściśle
zhierarchizowane.
Celepolitykizagranicznejposzczególnychpaństwróżniąsięodsiebiewzależności
odwielkościgeograficznejpaństwa,jegosiłymilitarnej,potencjałudemograficznego,
potencjałuekonomicznegoiwieluinnychczynników.TeresaŁoś-Nowakzauważa,
żenistnieje(ł)wspólnadlawszystkichgrupapotrzebiinteresów.Należydoniej:
bezpieczeństwomilitarne,dobrobyt,autonomia,wolność,statusiprestiżmiędzyna-
rodowy”.Autorkazaznaczajednocześnie,żenwymienionepotrzebyiodpowiedniodo
nichformułowanecelewpolitycezagranicznejniemająsztywnejhierarchiiważności”
[Łoś-Nowak2011b,s.51].
Istniejewieleróżnychtypologiicelówpolitykizagranicznej.Itak,celepolityki
zagranicznejmogąbyćjawnelubukryte,krótkookresoweidługookresowe,zasad-
niczeiinstrumentalne(służącerealizacjicelówzasadniczych).Wliteraturzespotkać
sięmożemytakżezewskazaniemtrzechkluczowychcelówpolitykizagranicznej:
(a)zapewnieniabezpieczeństwa;(b)wzrostusiłypaństwa;(c)wzrostupozycjimiędzy-
narodowej[Cziomer2002,s.114-115].Ważne,byposzczególnecelebyływewnętrznie
spójneibyichrealizacjitowarzyszyłkonsensusogólnonarodowy.
Metodystosowanewpolitycezagranicznej.Metodyiśrodkirealizacjipolitykiza-
granicznejjeszczedoniedawnamożnabyłopodzielićnapokojoweinatezużyciem
przemocy.Jednakżepodkonieclat20.XXwieku(PaktBrianda-Kellogga)rozpoczął
sięproceszmierzającywkierunkudelegalizacjiwojnyjakonarzędziastosowanego
wpolitycezagranicznej.WojnazostałaostateczniezakazanawKarcieNarodów
Zjednoczonych.Współcześniewskazujesięnadwarodzajemetodwspierających
realizacjępolitykizagranicznej–hardpowerisofpower.
Hardpoweroznaczawszelkiematerialnezasobysiły,którądysponujepaństwo.
Sątoprzedewszystkim:potencjałmilitarny,potencjałekonomiczny,potencjałna-
ukowo-techniczny,aletakżepołożeniegeopolityczne,bogactwanaturalneorazinne
weryfikowalneimaterialneparametry.
Sofpowertozkoleiwszelkieniematerialnezasobysiłypaństwa,czyliprzede
wszystkimdyplomacjaiatrakcyjnośćkulturowa.JosephS.Nyejr.definiujeintere-
sującąnasnsiłę”jakonzdolnośćuzyskiwaniatego,czegosięchce,raczejdziękiatrak-
cyjnościniżprzymusowilubpieniądzom.Jestonarezultatematrakcyjnościkultury,
politycznychideałówikonkretnejpolitykidanegokraju”[Nye2007,s.11].
Metodyiśrodkistosowanewpolitycezagranicznejmożnatakżepodzielićwinny
sposób,wyróżniając,zaE.Cziomerem:(a)środkipolityczneiprawne(rozmowy,ne-
gocjacje,konsultacje,różneelementypokojowerozwiązywaniasporówitp.);(b)środki
ekonomiczne(pomocgospodarcza,doradztwo,umorzenielubprzesunięcieterminu
spłatykredytówitp.,aletakżeembarga,sankcjegospodarczeitp.);(c)środkimilitarne
(przynależnośćdosojuszywojskowych,posiadaniekonkretnychrodzajówbroni,wtym
