Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Wyzwaniadlapaństwjakopodmiotówpolitykizagranicznej13
narodowychipojawianiesięnamapienowychsubiektówpolitycznych,posiadających
naogółdośćograniczonemożliwościprowadzeniapolitykizagranicznej;(f)istotne
zmianywzakresiecharakteruorazliczbyiintensywnościwspółczesnychkonfliktów
zbrojnych(zwłaszczazanikklasycznychwojenmiędzypaństwowych);(g)wzrost
współzależnościocharakterzeekonomicznymwskaliregionalnejiglobalnejoraz
procesynekonomizacji”politykizagranicznej;(h)wzrastającąrolęsofpowerwsto-
sunkachmiędzynarodowych;(i)rosnącąrolęreligiiitożsamościcywilizacyjnych.
2.1.Współczesnaewolucjapojęć:granica,zagranica,pogranicze
Przegląduwarunkowańwspółczesnejpolitykizagranicznejrozpoczynamyodpojęcia
konstytutywnego,amianowicieodgranicy,albowiemnWiększośćdefinicjipojęcia
stosunkówmiędzynarodowychuwzględniagranicejakote,przezktórelubponad
którymizachodzątestosunki”[Moraczewska2008,s.20].Kluczowymzatemelemen-
tempolitykizagranicznejjestgranicajakoliniaoddzielającaodsiebiepaństwalub
państwaodterytoriówniepaństwowych,będącajednocześnieinformacjąozakresie
terytorialnymjurysdykcjiiwładzydanegopaństwa.Należypamiętać,żetzw.proces
boundaryzacji(kreowaniagranic)związanyjestztworzeniempaństwnarodowych
wEuropieipróbamiegzekwowaniaprzezniesuwerennościwewnątrzprecyzyjnie
oznaczonegoterytorium[Jańczak2013,s.267].
Granicepaństwowe,którewidzimynamapachorazpodpostaciąrozmaitych
symboli(flagigodełpaństwowych,słupówgranicznych,tablicinformacyjnychitp.),
stanowiąwyznaczniktego,cojestpolitykązagraniczną,acowewnętrzną.Granice
poszczególnychpaństwnaświeciemająjednakżeróżnenoblicze”.Sągraniceprzyjazne
inieprzyjazne,otwarteiszczelniezamknięte,niemalniezauważalneiostentacyjnie
zaznaczająceswojąobecność.JeszczedwadzieściakilkalattemuPolacybylinszczelnie
zamknięci”wkraju,któregosąsiedzitraktowalinaszdużąrezerwą,podejrzliwością,
aczasemznieskrywanąniechęcią.Polskado1991rokugraniczyłazaledwieztrzema
państwami(ZSRR,NRD,Czechosłowacja),obecniejesttoażsiedempaństw.Ostatnich
kilkanaścielattoprocesliberalizacjiruchugranicznego,otwieraniagranic.Tojednak,
cowieluosobomwydajesiętakoczywiste,mianowicie–swobodneprzemieszczanie
sięmiędzyposzczególnymipaństwami,wcaleniejestnormąnaświecie.Światjest
bowiemnadalpełenzazdrośniestrzeżonychgranic,długichkolejekludzioczekujących
napozwolenieprzejazdunadrugąstronę,pełenskorumpowanychpograniczników
decydującychwedługnwidzimisię”,ktomoże,aktoniemożeprzejśćzagranicę
państwa.Dotegonależyzwrócićuwagęnaswoistyrenesansmurówgranicznych
iinnychprzeszkódfizycznychwznoszonychprzezrządyposzczególnychpaństw
dlazabezpieczeniaswoichterytoriów(vide:muroddzielającyIzraelodAutonomii
Palestyńskiej,murwzdłużgranicArabiiSaudyjskiej,murgranicznymiędzyIndiami
