Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Wyzwaniadlapaństwjakopodmiotówpolitykizagranicznej15
świecie,takżewEuropie,odkilkunastulatobserwujemyswoistyrenesansgranic.
nGraniceporazwtórypokazały,żesąnieprzemijającymfenomenemszerokorozu-
mianegożyciaspołecznego,zaskakującymnanowosiłąswoichznaczeńisensów,
odsłaniającymzarównonoweobliczetradycyjniepełnionychfunkcji,jakigłę-
bokoredefiniującym«zasiedziałe»schematywyjaśniająceichnaturęicharakter”
[Trojanowska-Strzęboszewska2011,s.13].Państwanierezygnująznuszczelniania”
granic,czegowymownymprzykłademjestnp.budowawspomnianychjużmurów,
jakotyleżskutecznychzapór,coelementównkrajobrazu”,będącychrodzajemdemon
-
stracjisiły.Itak–dlaprzykładu–pokonflikciezbrojnymnaCyprzezdecydowano
obudowiemuruoddzielającegogreckączęśćwyspyodtureckiej.TakzwanyMur
BezpieczeństwawzniesionyzostałtakżewIzraelu,wceluobronymieszkańcówIzraela
przedatakamiodstronyZachodniegoBrzeguJordanu.Zgodniezplanamimurma
liczyćdocelowoprawie800kmdługości.Ponad1000-kilometrowymurzbudowano
nagranicyUSAiMeksykuwceluzapobieżenianielegalnymimigracjomdoStanów
Zjednoczonych.AtuniDoratlianalizującznaczeniesymbolikigranicznejwNikozji,
posługująsięmetaforąmuru.Wskazująoninapięćtypówmurów,mającychzada-
niewyznaczaćgranicęmiędzynmy”inoni”.Sątonmurywięzienne”,którechronią
enklawyigetta,nmury-barykady”,umożliwiająceskutecznąobronę,nmuryagresji”,
mającesymbolizowaćsiłęidominację,nmury-schronienia”,umożliwiająceochronę
wybranym,wreszcienmuryzamkowe”,mającesymbolizowaćdominacjęiprestiż
[Atun,Doratli2009,s.110-111].
Znaczenieposzczególnychgranicjestróżne,przyczymbardzoczęstozaobser-
wowaćmożna,wstosunkowokrótkimczasie,pewneprzemiany.Wewolucjigranic
można–zdaniemO.Martineza–wyróżnićnastępująceetapy:(a)etapgranicywro-
gości;(b)etapgranicykoegzystencji;(c)etapgranicywspółpracy;(d)etapgranicy
współzależności.Ewolucjatanastępowaćmożewobukierunkach[za:Miszczuk
2007,s.657].
2.2.KondycjapaństwnarodowychnaproguXXIwieku
Kształtowaniepaństwanarodowegotoproceszapoczątkowanypo1500roku–uważa
CharlesTilly,amerykańskisocjolog,historykipolitolog.Jegozdaniem,państwo
narodowenróżniłosięodswychalternatywnychmożliwościwkilkupodstawo-
wychpunktach:(1)zarządzałowyraźnieokreślonym,zwartymterytorium;(2)było
względniescentralizowane;(3)tworzyłonowytyporganizacji;(4)systematycznie
wzmacniałoswąpozycjędziękidążeniudoosiąganiamonopoluwdziedziniestoso-
waniazorganizowanychśrodkówprzymusunaswymterytorium”[Tilly1998,s.20].
Panujepowszechnazgodacodotego,żekluczowymokresemwhistoriiinstytucji
państwanarodowegojestwiekXIX.CraigCalhounzwracaprzytymuwagęnapewien
