Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wposzukiwaniunowychparadygmatówwstosunkach...
19
decydowania,kiedyiwjakichwarunkachdanytwórterytorialno-
-administracyjnymożnanazwaćDpaństwem”,akiedynie.Najlepszym
tegoprzykłademjestsystemmandatowyzawartywPakcieLigiNaro-
dów.Wart.22tegodokumentuzapisano,żeDzapewnieniedobrobytu
irozwojutymludom[kolonii]stanowiświęteposłannictwocywiliza-
cji(…)”ipaństwaZachoduprzyznałysobieprawodecydowania,kie-
dyjakiśkrajAfrykiczyAzjispełniaowokryteriumcywilizacyjne.Stąd
teżParthaChatterjeeuważapaństwozaDzewnętrznewcielenieeuro-
pejskiejracjonalności”(Chatterjee1993).Oznaczatotyle,żeczczona
przezZachódkoncepcjapaństwanarodowegojestproduktemobcym
inarzuconymwiększościwspółczesnychpodmiotówstosunkówmię-
dzynarodowych.
InnymprzykłademmożebyćkwestiaKosowa.InterwencjaNATO
wtejserbskiejprowincjizamieszkanejprzezAlbańczykówdoprowa-
dziławkonsekwencjidoogłoszeniaprzezKosowow2008rokunie-
podległości.Państwazachodnie,wtymPolska,uznałynowypodmiot
prawnomiędzynarodowy,choćmożnamiećbardzowielewątpliwości
zarównocodospełnianiaprzeztenkrajnormpaństwowości,jakile-
galnościcałegoprocesu.
ProcesdekolonizacjipoIIwojnieświatowejzasługujenakrytykę
conajmniejzdwóchpowodów.Popierwszedlatego,żebyłsterowany
przez,coprawda,rodzimeelity,alewykształconenaZachodzieiprzyj-
mującezachodniepoglądynaorganizacjępaństwa;podrugie,nawet
gdybypróbowanostworzyćinnąformęorganizacjipolityczno-społecz-
nej,niezyskałabyonaDzaszczytnego”mianaDpaństwa”itymsamym
niezasługiwałabynaudziałwstosunkachmiędzynarodowych.Zachod-
niakoncepcjapaństwanarodowegozostałaAfryceiAzji-awcześniej
AmeryceŁacińskiej-brutalnienarzucona.Byłtowaruneksinequanon
uczestnictwawżyciumiędzynarodowym.WiesławLizakwkontekście
CzarnegoLąduoceniatonastępująco:DPaństwaafrykańskiebyłytak-
żewswojejistocietworamipokolonialnymiwznaczeniuustrojowym.
Dążącdoniepodległości,elityafrykańskie,najczęściejwykształconena
wzóreuropejski,powielałymodelorganizacjiinstytucjipaństwawzo-
rowanejnabyłejmetropolii.(…)Państwapokolonialnewielokrotnie
powtarzaływmodeluustrojowymrozwiązaniaprzyjętezbyłychme-
tropolii.Iwielokrotnieokazywałosię,żeimplantacjanagruntafrykań-
skiobcychinstytucjiustrojowychniezawszeprowadzidostworzenia
efektywnegosystemuspołeczno-politycznego”(Lizak2009:374-375;
por.Bieleń2009:45;Gawrycki2009).
Piszęotym,żebywskazaćnahipokryzjęnaukioSM.Oskarżając
onieskutecznośćkrajeafrykańskie,wbrutalnysposóblansującdemo-
kracjęidoktrynęprawczłowieka,zapominasięotym,żeZachódpatrzy
naresztęświatazpozycjisiły.Uczciwiejbyłobyprzyznać,żenietyle
