Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
Kulturaastosunkimiędzynarodowe
Reasumując,Huntingtonprorokujekonfliktowąwizjęstosunków
międzynarodowychopartąnaparadygmaciekulturowym.Odtądwco-
razwiększymstopniuinteresy,sojuszeikonfliktymiędzypaństwami
narodowymibędąkształtowaneprzezczynnikikulturoweicywiliza-
cyjne.Zkoleinajgroźniejszymikonfliktamibędątemiędzypaństwami
lubgrupamipaństwnależącymidoróżnychcywilizacji.Kulturabędzie
podstawowymelementemintegrującympaństwadziałającenaarenie
międzynarodowej,Zachódzaśmusibyćprzygotowanydostarciazin-
nymicywilizacjami.
KsiążkaHuntingtonajednychwprawiławzachwyt,zwłaszcza-jak
jużwspomniałem-wkontekściewyjaśnieniaprzyczynzamachówter-
rorystycznychz11września2001roku,kiedytezamówiącaozderzeniu
cywilizacjizyskałanaznaczeniu.Innipoddalijądruzgocącejkrytyce.
NormanDaviesstwierdziłnaprzykład:DAutor(…)sprzeniewierzyłsię
wszelkimzasadomrzetelnegoirozsądnegorozumowania,jakiegomoż-
nabyłobyoczekiwaćpotakichkręgach.Jegocywilizacje-zachodnia,
słowiańsko-prawosławna,islamska,hinduistyczna,konfucjańskaczy
japońska-sąjasnorozróżnionymibytamiowyraźnychgranicach.Nie
sąwymieszane.Nienakładająsię.Jakzauważyłjedenzjegokrytyków:
«Poplątaneikrętezaułkiświatazostaływyprostowane.Ostrymołów-
kiemipewnąrękąHuntingtonzakreślaliniewyznaczającekraniecjed-
nejcywilizacjiorazpoczątekpustyniInnego»”(Davies2007:247).
SamuelaHuntingtonazdecydowaniekrytykujątakżeantropolodzy
społeczni.MichaelHerzfeldzwracauwagę,żeHuntingtonrozumie
pojęcieDkultura”wsposób,wjakipojmowałajeantropologiaprzed
1960rokiem,przypominającyposługiwaniesięnimprzezideologie
nacjonalistyczne.Kulturypostrzeganowówczasjakoswoistetwory
obdarzoneumysłami-niekompatybilnymiwzględemsiebienawzajem,
przewodzącyminiepodatnymzespołom.DCi,którzypubliczniepotę-
piają«nacjonalizmbałkański»,«fundamentalizmreligijny»itp.,niesą
wstanieuświadomićsobieniezwykłegopodobieństwa,zachodzącego
pomiędzyichwłasnymifundamentalizmamikulturowymiitym,cotak
kategorycznieodrzucająwkulturachegzotycznych«Innych»”(Herzfeld
2004:54).
DlaHerzfelda,jakiwieluinnychantropologów,obawyprzezinny-
micywilizacjami-zwłaszcza,stosującretorykęHuntingtona,islamską
ikonfucjańską-sąprzejawemwłasnejmałostkowościizaściankowo-
ści,świadcząoźlepojętymnacjonalizmie,strachuprzedobcymiiwie-
lokulturowością.SądytesąformułowanewimięDobronycywilizacji
zachodniej”.OddamjeszczerazgłosHerzfeldowi:DMusimybyćwsta-
nierozpoznawaćdyskursakademicki,któryesencjalizuje«kultury»,
anawet«cywilizacje»,jakodyskurszdradliwy,niedlategożeniemaon
nicwspólnegozrzeczywistością,jakiejludziefaktyczniedoświadczają,
