Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Istotazjawiskakorupcji
Zaprezentowanepowyżejklasyfikacjesązbieżnezrodzajamiwyodrębniony-
miwGlobalnymProgramieAntykorupcyjnymONZ(ang.UNGlobalProgramme
againstCorruption).Wskazujeonnatrzyformykorupcji:wadministracjipublicz-
nej(ang.street-level-corruption),wsektorzeprywatnym(ang.privatesector)oraz
worganachwładzypolitycznej,gospodarczejifnansowej(ang.top-level-corruption)
(por.Hołyst,2007a).
ProgramPrzeciwKorupcjiFundacjiim.StefanaBatoregojakokorupcjętraktuje
nadużywaniepełnionejfunkcjipublicznejwceluosiągnięciakorzyściprywatnych
bądźosobistych(por.Rutkiewicz,2004).Formy,jakiemożeprzyjmowaćtakrozu-
mianakorupcjatoprzedewszystkim:łapówkarstwo,płatnaprotekcja,wykorzysty-
wanieśrodkówbudżetowychimajątkupublicznegodlakorzyściprywatnychalbo
osobistych,nepotyzm,handelwpływamiczykonfliktinteresów.Zewzględunacha-
rakterzjawiskkorupcyjnychwyróżniasięichdwiekategorie:
a)działaniabezprawne-kiedyistniejezakazdanegozachowaniaokreślonyprzepi-
samiprawa,wtymzachowaniaoznamionachprzestępstwaoraz
b)działanianieuregulowaneprawem,łamiącenormyetyczne.
Wpolskimżyciuspołecznymkorupcjaniemacharakterujednorodnego.Ze
względunacharakterpodmiotowyBąk,KulawczukiSzcześniak(2001)wyróżnili
następującejejformy:
1.Korupcjapolityczna-oznaczającaoferowaniestanowiskikorzyściwsektorze
publicznym,stanowiącanieformalnewynagrodzeniepolitykówwzamianzaich
wpływybądźpoparciewdanejsprawie.
2.Korupcjasamorządowa-będącaoferowaniemstanowiskikorzyścidlapolityków
czyurzędnikówwsektorzegospodarkikomunalnejiusługnarzeczmiastigmin.
3.Korupcjalegislacyjna-wpływanienakształtustawodawstwazakorzyścidlapar-
lamentarzystów.
4.Korupcjakoncesyjna-czylistwarzaniesztucznychbarier,zwłaszczawobsza-
rzewydawaniadecyzjiadministracyjnych,jakpozwolenia,zezwolenia,licen-
cjeikoncesje,abyosiągnąćkorzyścipoprzezstwarzanieupetentaprzekonania
oniemożliwościzałatwieniadanejsprawybezszczególnychstarańurzędnika.
5.Korupcjainformacyjna-jejistotąjestsprzedażinformacjiprzezwładzepublicz-
ne,dziękiczemuprzedsiębiorcywcześniejmogąpodejmowaćdziałaniaskiero-
wanenaspecjalnezyski;możeonatakżepolegaćnasprzedażyinformacjiprzez
podmiotyprywatne,jakzarządyspółekczymaklerzy,prowadzącejdostratin-
nychakcjonariuszy.
6.Korupcjawzakresiezamówieńpublicznych-proponowaniekorzyścidecyden-
tomwzamianzauzyskaniezlecenia.
7.Korupcjawzakresiezamówieńprywatnych-odnosisięszczególniedobraku
uczciwościwsferzezakupówizaopatrzenia,gdziezakupuzależnionyjestodko-
rzyściuzyskanychoddostawcy.
NatomiastTarchalski(2000,s.25-26)wskazujenatakieformykorupcji,jak:
kreowanielukprawnych,wręczaniełapówekzaobietnicęuniknięciakosztów(po-
datków,karysądowej,niekorzystnejregulacji);wręczaniełapówekzaobietnice
17
