Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Istotazjawiskakorupcji
państwowajestnadmiernierozbudowana,akontrolanadurzędnikamisłaba,warun-
kidlarozwojukorupcjisąoptymalne.
Pope(2000)wymieniaczterykategoriebodźcówkierującychzarównopotencjal-
nymiłapówkarzami,jakiofiaramiskorumpowania:
•
wręczaniekorzyścizadobradeficytoweorazzauniknięcieponoszeniakosztów;
•
wręczaniekorzyścizadobraniedeficytowe(lubuniknięciekosztów),alepozosta-
jącewgestiiurzędnika;
•
płacenieniezakorzyść(lubuniknięciekosztów),leczzausługizwiązanezotrzy-
maniemkorzyści(lubuniknięciemkosztów),naprzykładprzyspieszeniesprawy,
przekazaniepoufnejinformacji;
•
wręczaniekorzyścizapozbawieniekogośudziałuwzyskubądźobciążeniakosz-
tamiinnejosoby.
Czynnikiemskorelowanymzkorupcjąjestpoziomrozwojugospodarczego-po-
ziomkorupcjiobniżasięwrazzewzrostemzamożnościkrajuijegoobywateli.Wśród
pozostałychczynnikówznajdująsię:
•
poziomkontroliadministracjipaństwowejnadgospodarką–imjestonwyższy,
tymwyższakorupcja,
•
niezawisłość,nieprzekupność,kompetentnośćwymiarusprawiedliwości–im
mniejsze,tymwiększypoziomkorupcji,
•
stopieńuwzględnieniakwalifikacji,kompetencjiurzędnikówprzydecyzjachper-
sonalnych-tymniższypoziomkorupcji,wimwiększymstopniumasięwzgląd
nawyżejwymienioneczynniki,
•
wynagrodzeniaurzędnikówwstosunkudopłacwprzemyśle–wyższypoziom
płacwsektorzepublicznymprzeciwdziałakorupcji(por.np.:Kamiński,2003,za:
Dobrowolski,2005).
Jeszczeinnymczynnikiemskorelowanymzkorupcjąjestsprawnysystemkontroli
dochodówiwydatkówpublicznych.Podkreślasiębowiem,żeimsystemkontroli
charakteryzujesięwiększąsprawnościąifunkcjonalnością(wzakresiezewnętrznej
kontroliinstytucjonalnej,kontroliwewnętrznejorazkontrolispołecznej),tymmniej-
szajestmożliwośćkorumpowaniajegopracowników(por.Dobrowolski,2005).
101030Formykorupcji
Różnianalitycysązgodni,żekorupcjawiążesięzodstępstwemodpewnychstan-
dardówzachowania.Kluczowąkwestią,wokółktórejtoczysiękonflikt,sąkryteria
przyustanawianiutychstandardów.ZimringiJohnson(2005,za:Gardiner,2002;
Scott,1972)proponujątrzykryteria:prawo,interespublicznyorazopiniępubliczną:
•
podejścieprawneodnosisiędokorupcjiwkategoriachkryteriówustanowionych
przezaktyprawneiorzecznictwosądowe.Czynjestwięcskorumpowany,jeżeli
zabraniagoprawo,ajeżeliniejestzabroniony,niestanowikorupcji,nawetjeśli
jestdziałaniemnieetycznym;
•
podejścieinteresupublicznegoakcentujeraczejskutkiaktuniżjegostatusprawny
-jeśliwięcczynjestszkodliwydlaspołeczeństwa,jestskorumpowany,nawetgdy
15
