Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Istotazjawiskakorupcji
zajmowanegourzędualbostanowiskadouzyskanianienależnychkorzyści.
Wymieniająonidwapodstawowerodzajekorupcji:
1.Zawłaszczeniepaństwa-czyliwszelkieprzedsięwzięciaosób,przedsiębiorców
sektorapublicznegoiprywatnego,ukierunkowanenawywarciewpływunako-
rzystnedlasiebiedecyzje,poprzezoferowaniewysokimfunkcjonariuszompu-
blicznymniejawnychinielegalnychkorzyścimaterialnychoraz
2.Korupcjęadministracyjną-tj.umyślneominięciebądźzniekształcenieprzepisów
prawa,abydostarczyćkorzyściinnym,zazapewnieniesobieprzezosobępublicz-
nąniejawnychinielegalnychkorzyściprywatnych.
Różnicapomiędzywymienionymirodzajamikorupcjiodnosisiędonaturyrela-
cji.Wpierwszymprzypadkudochodzidotakiegoformułowanianowychzasad,które
umożliwiąotrzymanieosobistychkorzyści,natomiastwdrugimprzypadku-osoby
zainteresowaneuzyskująokreślonewyjątkiodobowiązującychzasadalboprzychyl-
nestosowaniezasad.TransparencyInternational(TI)wskazujedodatkowonadwa
rodzajekorupcjiadministracyjnej.Jedenznichpojawiasięwówczas,gdyusługalub
kontraktsądostarczanezgodniezprawem,aosobapublicznaotrzymujewsposób
nielegalnyinienależnykorzyścizadziałania,którenależądojejobowiązków;drugi
rodzajnatomiastwystępujewsytuacji,kiedydochodzidozłamaniaprawa,anie-
legalnąkorzyśćosobaotrzymujezawykonanieusługiniezgodnejzprawem(por.
Płoskonka,2003).
Wtymkontekściewartoteżwspomniećoklasyfikacjiwymieniającejtrzypod-
stawowetypykorupcji:fnansową,materialnąorazkorzyścipozamaterialnych(por.
Górniok,2000).Ponieważjednymzestałychelementówkorupcjijestuzyskanieko-
rzyściwefekciepodjęciapewnejdecyzjilubusługi,dlategokorupcjafinansowawiąże
sięzłapówkąpieniężną,materialna-zoferowaniemokreślonejkorzyścimajątkowej
typusprzętRTV
,samochód,mieszkanieetc.,korupcjakorzyścipozamaterialnychjest
natomiastzwiązanazuzyskiwaniemawansuzawodowegolubstanowiskawdrodze
określonejdecyzji,skutkującymzwiększaniemprywatnychdochodóworazpodej-
mowaniemdecyzjistanowiącychrezultatkorupcji.Ostatnirodzajkorupcji,wdu-
żymnatężeniu,możeprzekształcaćsięwtzw.korupcjęukładowąistawaćsiętrwałym
elementemsystemupolitycznego.Powstawaniestosunkuzależnościpozostajepo-
czątkowoniezauważalne.Zdarzasię,iżnawzórwerbowaniaagentówprzezsłużby
wywiadowcze,osobapełniącafunkcjępublicznąjestprzygotowywanastopniowodo
właściwegoaktukorupcji.Uwzględnianesąprzytymjejprywatnehobby,kosztow-
nezainteresowania,upodobaniedookreślonychrozrywekczychęćprzynależenia
dowyższychsfer(ang.highsociety)(por.Lang,1993).Wskładkorupcjiwchodzą
sytuacjekorupcjogenne,tworząceprzesłankizaistnieniazachowańkorupcyjnych.
Szczególnymiprzypadkamitakichdziałańsąnaprzykład:konfliktinteresów,nepo-
tyzm,kontaktyzaferzystamiczyprzestępcami(por.Jagnieża,2002).
Jeżelinatomiastzakryteriumspołeczneprzyjmiemyprzyzwolenienadziałania
korupcyjne,możnawtedywyróżnićtrzytypykorupcji:białą-zdużądozątoleran-
cjiwobecokreślonychzachowańkorupcyjnych,szarą-oniejednolitejoceniespo-
łecznejorazczarną-jednoznaczniepotępianą.Podziałtenjestopartynapostawach
19
