Uznawanie i wykonywanie orzeczeń w sprawach cywilnych w Unii Europejskiej

Agnieszka Frąckowiak-Adamska

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-8124-339-1

DOI:

Wydawnictwo:

Wolters Kluwer Polska SA

Rok wydania:

2017

Liczba stron:

521

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Frąckowiak-Adamska, Agnieszka. Uznawanie i wykonywanie orzeczeń w sprawach cywilnych w Unii Europejskiej. Red. . : Wolters Kluwer Polska SA, 2017, 521 s. ISBN 978-83-8124-339-1

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Frąckowiak-Adamska, A.

T1 Uznawanie i wykonywanie orzeczeń w sprawach cywilnych w Unii Europejskiej

PB Wolters Kluwer Polska SA

YR 2017

SN 978-83-8124-339-1

Bibliografia BibTex:

@Book{ 234544, author = "Frąckowiak-Adamska, Agnieszka", editor = "", title = "Uznawanie i wykonywanie orzeczeń w sprawach cywilnych w Unii Europejskiej", publisher = "Wolters Kluwer Polska SA", year = "2017", address = "", isbn = "978-83-8124-339-1" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Frąckowiak-Adamska, Agnieszka

ED -

TI - Uznawanie i wykonywanie orzeczeń w sprawach cywilnych w Unii Europejskiej

PB - Wolters Kluwer Polska SA

CY -

PY - 2017

SN - 978-83-8124-339-1

ER -

Netografia (standard APA):

Frąckowiak-Adamska, Agnieszka. Uznawanie i wykonywanie orzeczeń w sprawach cywilnych w Unii Europejskiej [baza danych online] : Wolters Kluwer Polska SA, 2017 [dostęp: 03 07 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/uznawanie-i-wykonywanie-orzeczen-w-sprawach-cywilnych-w-unii-agnieszka-frackowiak-adamska-234544.

alimenty, Autorskie prawo, Arbitraż międzynarodowy

Książka przedstawia uporządkowaną i przystępną analizę unijnych aktów regulujących współpracę sądów w sprawach cywilnych. Przeanalizowano w niej 13 rozporządzeń unijnych zawierających klauzulę uznawania orzeczeń w sprawach cywilnych i handlowych, ...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-8124-339-1

DOI:

Wydawnictwo:

Wolters Kluwer Polska SA

Rok wydania:

2017

Liczba stron:

521

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Wykaz skrótów | str19
Przedmowa | str27
Wstęp | str31
1. Ewolucja zasady wzajemnego uznawania orzeczeń cywilnych w UE | str39
1.1. Konwencja brukselska (1968) i konwencja z Lugano (1988) | str39
Geneza i specyfika europejskiej przestrzeni sądowej | str39
1.2. Działania w latach 80. i pierwszej połowie lat 90. XX w. | str42
1.3. Traktat z Amsterdamu i szczyt w Tampere | str43
1.4. Działania prawodawcze w XXI w. | str45
1.4.1. Prawo pochodne z zakresu współpracy sądów w sprawach cywilnych przyjęte w latach 2000-2016 | str47
1.4.2. Przegląd chronologiczny rozporządzeń zawierających klauzulę uznawania orzeczeń przyjętych w latach 2000-2016 | str50
2. Zróżnicowany stopień wzajemnego uznawania w europejskiej przestrzeni sądowej | str59
2.1. Pojęcie europejskiej przestrzeni sądowej | str59
2.2. Wzajemne zaufanie jako podstawa EPS | str62
3. Aktualne kompetencje Unii do regulowania wzajemnego uznawania orzeczeń | str69
3.1. Kompetencje wewnętrzne Unii dotyczące współpracy sądów w sprawach cywilnych | str69
3.2. Wzmocniona współpraca | str73
3.3. Kompetencje Unii do zawierania umów międzynarodowych dotyczących współpracy sądów w sprawach cywilnych | str75
3.4. Podsumowanie | str76
1. Uwagi wstępne | str77
1.1. Autonomia proceduralna państw członkowskich versus skuteczność prawa unijnego | str77
Konieczność zapewnienia skuteczności prawa unijnego - wykładnia autonomiczna i zakaz naruszania effet utile rozporządzeń unijnych | str77
1.2. Specyfika pytań prejudycjalnych w zakresie współpracy sądów w sprawach cywilnych | str79
2. Autonomiczna wykładnia prawa unijnego | str82
2.1. Pojęcia autonomiczne | str82
2.2. Sposób przeprowadzania wykładni autonomicznej | str86
2.3. Aspekt negatywny wykładni autonomicznej | str87
2.3.1. Wykładnia w oderwaniu od prawa krajowego | str87
2.3.2. Wykładnia w oderwaniu od przepisów unijnych dotyczących innych polityk | str90
2.3.3. Wykładnia w oderwaniu od przepisów unijnych dotyczących innych zagadnień z zakresu współpracy sądów w sprawach cywilnych | str91
2.4. Aspekt pozytywny wykładni autonomicznej | str93
2.4.1. Systematyka/kontekst rozporządzenia | str95
2.4.1.1. Kontekst danego rozporządzenia | str95
2.4.1.2. Szersze postrzeganie kontekstu - zalążki wykładni systemowej | str99
2.4.2. Cele europejskiej przestrzeni sądowej w sprawach cywilnych - cele poszczególnych rozporządzeń | str102
2.4.2.1. Cele konwencji brukselskiej i rozporządzeń Bruksela I i I bis | str102
2.4.2.2. Cele rozporządzenia Bruksela II bis | str106
2.4.2.3. Cele rozporządzenia o alimentach (4/2009) | str109
2.4.2.4. Podsumowanie | str110
2.5. Wykładnia w poszanowaniu praw podstawowych | str111
3. Zakaz naruszania skuteczności (effet utile) rozporządzeń unijnych | str118
3.1. Sprawy, w których Bruksela I ma zastosowanie, ale stosuje się krajowe przepisy proceduralne | str119
3.2. Sprawy, w których rozporządzenie Bruksela I ma zastosowanie, ale pierwszeństwo ma umowa międzynarodowa | str121
3.3. Sprawy, w których rozporządzenie Bruksela I nie ma zastosowania | str123
3.4. Zakaz naruszania skuteczności rozporządzenia Bruksela II bis | str125
1. Wzajemne uznawanie a harmonizacja przepisów dotyczących jurysdykcji | str128
1.1. Równoległe regulowanie jurysdykcji i uznawania orzeczeń | str128
Uznawanie i wykonywanie orzeczeń na tle innych unijnych regulacji dotyczących współpracy sądów w sprawach cywilnych | str128
1.2. Regulacja jurysdykcji jako warunek konieczny uznawania orzeczeń | str131
1.3. Ogólny zarys regulacji dotyczących jurysdykcji i mechanizmów jej kontroli | str134
1.3.1. Równouprawnienie sądów do badania jurysdykcji i zakaz kontroli jurysdykcji przez sądy innych państw członkowskich | str134
1.3.2. Rozporządzenie Bruksela I | str135
1.3.3. Rozporządzenie Bruksela II bis | str142
1.3.4. Alimenty | str151
1.3.5. Dziedziczenie | str153
1.4. Kontrola jurysdykcji i dopuszczalności postępowania | str154
1.5. Przepisy dotyczące zawisłości sprawy (lis pendens) | str155
1.5.1. Podstawowe cechy instytucji lis pendens | str155
1.5.2. Odstępstwo od zasady chronologii powództw na gruncie rozporządzenia Bruksela I | str159
1.5.3. Powiązanie zasady lis pendens z uznawaniem orzeczeń | str163
2. Wzajemne uznawanie orzeczeń a inne regulacje dotyczące współpracy sądów | str165
2.1. Uwagi wstępne | str165
2.2. Przeprowadzanie dowodów w innym państwie członkowskim | str167
2.3. Doręczenie dokumentów | str169
2.3.1. Uwagi wstępne | str169
2.3.2. Rozporządzenie 1393/2007 | str170
2.3.2.1. Metody doręczeń | str172
2.3.2.2. Możliwość odmowy przyjęcia dokumentu | str174
2.3.3. Doręczanie dokumentu wszczynającego postępowanie w razie braku adresu pozwanego | str176
2.3.4. Kilkukrotna kontrola prawidłowości doręczenia dokumentu wszczynającego postępowanie w przypadku orzeczenia zaocznego | str177
2.3.4.1. Kontrola przed wydaniem orzeczenia | str179
2.3.4.2. Kontrola po wydaniu orzeczenia | str182
3. Wpływ regulacji dotyczących wzajemnego uznawania orzeczeń na krajowe postępowania egzekucyjne | str187
1. Uwagi wstępne | str191
Materialny, czasowy i terytorialny zakres zastosowania zasady wzajemnego uznawania w sprawach cywilnych i handlowych | str191
2. Kolejność zastosowania aktów przy określaniu podstawy prawnej uznawania | str193
2.1. Ustalenie, czy państwa, których sprawa dotyczy, nie są związane konwencją międzynarodową mającą pierwszeństwo w stosunku do prawa unijnego | str194
2.1.1. Konwencje mogące wejść w zbieg z rozporządzeniem Bruksela I | str194
2.1.2. Konwencje mogące wejść w zbieg z rozporządzeniem Bruksela II bis | str198
2.1.3. Konwencje mogące wejść w zbieg z rozporządzeniem o alimentach | str200
2.1.4. Konwencje mogące wejść w zbieg z rozporządzeniem o dziedziczeniu | str201
2.2. Ustalenie, czy orzeczenie dotyczy sprawy cywilnej i handlowej wchodzącej w zakres prawa unijnego | str201
2.3. Ustalenie, czy państwa związane są dwu- lub wielostronną umową międzynarodową łączącą państwo wydania i państwo wykonania orzeczenia | str204
2.4. Ustalenie, czy uznanie/wykonanie jest możliwe na podstawie prawa państwa uznania/wykonania orzeczenia | str205
3. Materialny (przedmiotowy) zakres zastosowania unijnej zasady wzajemnego uznawania orzeczeń | str207
3.1. Uwagi wstępne | str207
3.2. Wymóg transgraniczności sprawy | str210
3.3. Sprawy cywilne i handlowe w rozporządzeniu Bruksela I | str213
3.3.1. Uwagi wstępne | str213
3.3.2. Autonomiczne pojęcie prawa unijnego | str216
3.3.3. Wyłączenie sporów o charakterze publicznoprawnym | str217
3.3.4. Autonomiczne pojęcie władztwa publicznego | str220
3.3.5. Badanie charakteru stosunku prawnego i przedmiotu sporu | str220
3.3.6. Określenie charakteru sporu w przypadku wielości stosunków prawnych | str225
3.3.6.1. Powiązanie z roszczeniem o charakterze publicznoprawnym | str225
3.3.6.2. Powiązanie z roszczeniem objętym wyjątkiem z art. 1 ust. 2 rozporządzenia Bruksela I | str228
3.3.6.3. Środki tymczasowe | str229
3.3.6.4. Kary pieniężne/grzywny przymuszające do wykonania orzeczenia sądowego | str231
3.3.7. Roszczenia pieniężne bezsporne i drobne | str235
3.3.7.1. Roszczenia pieniężne bezsporne | str236
3.3.7.2. Fakultatywne procedury europejskie dla transgranicznych bezspornych roszczeń pieniężnych oraz drobnych roszczeń | str237
3.4. Sprawy małżeńskie i odpowiedzialności rodzicielskiej | str239
3.4.1. Sprawy małżeńskie | str239
3.4.1.1. Przyjęcie, że pojęcie małżeństwa ma autonomiczny unijny charakter | str242
3.4.1.2. Przyjęcie, że małżeństwo jest definiowane z odesłaniem do przepisów krajowych | str243
3.4.1.3. Podsumowanie | str245
3.4.2. Sprawy dotyczące odpowiedzialności rodzicielskiej | str245
3.4.3. Dwa mechanizmy uznawania/wykonalności orzeczeń w rozporządzeniu Bruksela II bis | str251
3.5. Sprawy z zakresu obowiązków alimentacyjnych wynikających ze stosunku rodzinnego, pokrewieństwa, małżeństwa lub powinowactwa | str251
3.6. Sprawy z zakresu testamentów i dziedziczenia, w tym obowiązków alimentacyjnych powstających w związku ze śmiercią | str254
3.7. Sprawy z zakresu upadłości, układów i innych podobnych postępowań | str259
3.8. Sprawy z zakresu stosunków majątkowych wynikających z małżeństwa lub związku uznawanego za mający skutki porównywalne do skutków małżeństwa | str261
3.9. Dziedziny nieobjęte unijną zasadą wzajemnego uznawania orzeczeń | str266
3.9.1. Sprawy z zakresu stanu cywilnego, zdolności prawnej lub zdolności do czynności prawnych osób fizycznych | str268
3.9.2. Ubezpieczenia społeczne | str273
3.9.3. Sądownictwo polubowne | str278
3.9.3.1. Uwagi wstępne | str278
3.9.3.2. Kwestie związane z sądownictwem polubownym objęte zakresem zastosowania rozporządzenia Bruksela I | str281
3.9.3.3. Zapis na sąd polubowny jako kwestia wstępna | str282
3.9.3.4. Zakaz prowadzenia postępowań przed sądami ze względu na zapis na sąd polubowny | str283
3.9.3.5. Wyłączenie dotyczące arbitrażu w rozporządzeniu Bruksela I bis | str288
3.9.3.6. Podsumowanie | str290
4. Zakres terytorialny zastosowania zasady wzajemnego uznawania | str291
4.1. Uwagi wstępne | str291
4.2. Specjalna pozycja Danii, Irlandii i Zjednoczonego Królestwa | str293
4.2.1. Specjalna pozycja Zjednoczonego Królestwa i Irlandii | str294
4.2.2. Specjalna pozycja Danii | str295
5. Zakres czasowy stosowania zasady wzajemnego uznawania | str298
5.1. Uwagi wstępne | str298
5.2. Rozpoczęcie stosowania rozporządzeń | str300
5.3. Klauzule przejściowe | str301
5.4. Równoczesne stosowanie rozporządzeń w przypadku ich przekształceń | str302
5.5. Wejście w życie rozporządzeń w nowych państwach członkowskich | str303
1. Uwagi wstępne | str311
Formalny zakres zastosowania zasady wzajemnego uznawania orzeczeń - pojęcie orzeczenia wydanego przez sąd | str311
2. Pojęcie sądu państwa członkowskiego | str315
2.1. Autonomiczność i różnorodność pojęcia "sąd" | str315
2.2. Wykluczenie sądów międzynarodowych i polubownych | str316
2.3. Pojęcie sądu w poszczególnych rozporządzeniach | str318
2.3.1. Pojęcie sądu w rozporządzeniach Bruksela I i I bis oraz w rozporządzeniu o ETE | str318
2.3.1.1. Sąd państwa członkowskiego | str318
2.3.1.2. Sądy wspólne dla kilku państw członkowskich | str322
2.3.2. Pojęcie sądu w rozporządzeniach Bruksela II bis, o ENZ i upadłościowych | str325
2.3.3. Pojęcie sądu w rozporządzeniach o alimentach, o dziedziczeniu, o stosunkach majątkowych wynikających z małżeństw lub zarejestrowanych związków partnerskich oraz o środkach ochrony | str327
2.3.3.1. Dwuelementowa definicja | str327
2.3.3.2. Pojęcie sądu w rozporządzeniu o alimentach | str327
2.3.3.3. Pojęcie sądu w rozporządzeniu o dziedziczeniu | str328
2.3.3.4. Pojęcie sądu w rozporządzeniach o stosunkach majątkowych | str330
2.3.3.5. Pojęcie organu wydającego w rozporządzeniu o środkach ochrony w sprawach cywilnych | str330
2.3.3.6. Podsumowanie | str331
3. Pojęcie orzeczenia | str332
3.1. Uwagi wstępne | str332
3.2. Autonomiczna i szeroka interpretacja pojęcia "orzeczenie" w rozporządzeniach Bruksela I i I bis | str333
3.3. Ogólne wymogi dotyczące orzeczenia sądowego na gruncie rozporządzenia Bruksela I | str335
3.3.1. Wymóg "rozstrzygania przez sąd" | str336
3.3.2. Wymóg kontradyktoryjności zaistniałej lub potencjalnej | str337
3.4. Pojęcie orzeczenia - rodzaje orzeczeń objętych klauzulą uznawania | str338
3.4.1. Orzeczenia dotyczące dowodów | str338
3.4.2. Środki tymczasowe | str342
3.4.2.1. Uwagi wstępne | str342
3.4.2.2. Środki tymczasowe wydawane przez sąd mający jurysdykcję w sprawie głównej | str344
3.4.2.3. Środki tymczasowe wydawane przez sąd niemający jurysdykcji w sprawie głównej | str350
3.4.2.4. Ustalenie, czy środek został zarządzony przez sąd mający właściwość do rozpoznania sprawy co do istoty | str360
3.4.3. Orzeczenia rozstrzygające o jurysdykcji międzynarodowej | str362
3.4.3.1. Orzeczenia stwierdzające niewłaściwość sądu | str362
3.4.3.2. Orzeczenia zakazujące stronie prowadzenia postępowań przed innymi sądami | str364
3.4.4. Orzeczenia nakładające kary, sankcje i grzywny - wymóg ostatecznego określenia wysokości kary pieniężnej | str368
3.4.5. Orzeczenia o orzeczeniach | str370
1. Uwagi wstępne | str373
Trzy mechanizmy uznawania i stwierdzania wykonalności orzeczeń cywilnych w UE oraz skutek uznania | str373
2. Grupa aktów realizujących model z rozporządzenia Bruksela I (grupa I) | str376
2.1. Uznawanie orzeczeń - powoływanie się na orzeczenie przed sądem lub organem innego państwa członkowskiego | str378
2.2. Stwierdzanie wykonalności | str379
2.2.1. Wymóg wykonalności przy stwierdzaniu wykonalności i wykonywaniu orzeczeń | str381
2.2.2. Wniosek o stwierdzenie wykonalności | str384
2.2.3. Postępowanie | str385
2.3. Sposoby obrony przed uznaniem i stwierdzeniem wykonalności | str389
2.3.1. Uwagi ogólne | str389
2.3.2. Przegląd przesłanek odmowy uznania i stwierdzenia wykonalności | str392
2.3.3. Charakter podstaw odmowy uznania/stwierdzenia wykonalności orzeczenia | str397
2.3.4. Zakaz stosowania przesłanek odmowy w sposób dyskryminujący | str399
2.3.5. Oczywista sprzeczność uznania z porządkiem publicznym | str400
2.3.5.1. Treść pojęcia "porządek publiczny" | str403
2.3.5.2. Powiązanie klauzuli porządku publicznego z zakazem kontroli merytorycznej orzeczeń | str405
2.3.5.3. Nieproporcjonalne ograniczenie prawa podstawowego jako podstawa odmowy uznania orzeczenia | str407
2.3.5.4. Uwzględnienie dobra dziecka w klauzuli porządku publicznego na gruncie rozporządzenia Bruksela II bis | str410
2.3.6. Naruszenie prawa do obrony w przypadku wyroku zaocznego | str410
2.3.6.1. Ewolucja przesłanki odmowy uznania orzeczenia ze względu na naruszenie prawa do obrony | str410
2.3.6.2. Warunki zastosowania art. 34 pkt 2 rozporządzenia Bruksela I | str413
2.3.7. Sprzeczność z innym orzeczeniem | str419
2.3.8. Dodatkowa podstawa odmowy uznania orzeczeń na gruncie rozporządzeń Bruksela I i I bis - naruszenie niektórych przepisów o jurysdykcji | str423
2.3.8.1. Naruszenie przepisów jurysdykcyjnych chroniących słabszą stronę umowy | str424
2.3.8.2. Naruszenie przepisów dotyczących jurysdykcji wyłącznej | str426
2.3.9. Dodatkowe przesłanki odmowy w sprawach odpowiedzialności rodzicielskiej (rozporządzenie Bruksela II bis) | str428
3. Grupa aktów wprowadzających automatyczne i bezwarunkowe uznanie (grupa II) | str429
3.1. Uwagi wstępne | str429
3.2. Warunki zastosowania mechanizmu automatycznej wykonalności orzeczeń dotyczących prawa do kontaktów z dzieckiem i powrotu dziecka | str431
3.3. Normy minimalne dotyczące zagwarantowania sprawiedliwego procesu | str435
3.4. Charakter zaświadczenia i centralna rola sądów wydających orzeczenie | str438
3.5. Automatyczne uznawanie i wykonalność orzeczeń | str439
3.6. Sposoby obrony przed orzeczeniem | str443
4. Grupa aktów realizujących model Bruksela I bis (grupa III)446
4.1. Uwagi wstępne | str446
4.2. Rozporządzenie Bruksela I bis | str447
4.3. Rozporządzenie o środkach ochrony w sprawach cywilnych | str449
5. Skutek uznania | str451
5.1. Uwagi wstępne | str451
5.2. Wykonalność a prawomocność | str451
5.3. Zasada rozszerzenia skutków | str452
5.4. Powaga rzeczy osądzonej | str454
5.5. Dostosowanie środka lub orzeczenia nieznanego w państwie wykonania | str457
5.6. Skutek orzeczeń dotyczących unijnych i krajowych znaków towarowych | str459
Zakończenie | str463
Bibliografia | str477
Akty prawne | str493
Orzecznictwo | str503

1.EwolucjazasadywzajemnegouznawaniaorzeczeńcywilnychwUE

lowijejstworzenianadałrangępriorytetu36,azasadziewzajemnego

uznawania-rolęnaczelnejzasadywspółpracysądówkarnychicy-

wilnych37.Ponadtozniósłwymóg,byśrodkidotyczącewspółpracy

sądówwsprawachcywilnychbyłyprzyjmowanetylkowzakresie

niezbędnymdozapewnienianależytegofunkcjonowaniarynku

wewnętrznego38,niejakojewtensposóbemancypując.Odwejścia

wżycieTraktatuzLizbonykonstrukcjaeuropejskiejprzestrzenisą-

dowejmożebyćjużzatemcelemsamymwsobie,awprowadzanie

uznawaniaorzeczeńwUEjestokreślanerównieżjakoelementdo-

stępudosądu39.

1.4.1.Prawopochodnezzakresuwspółpracysądów

wsprawachcywilnychprzyjętewlatach2000–2016

Korzystającznowychkompetencjiorazrealizującwymienionewyżej

programy,prawodawcaunijnyprzyjąłwlatach2000-2016napod-

stawieart.65TWEinastępnieart.81TFUEconajmniej4021roz-

36Celtenwskazanyjestwart.3ust.1TUEzarazpowspieraniupokoju,wartości

UEidobrobytujejnarodów(ust.1),aprzedtworzeniemrynkuwewnętrznego(ust.3)

iinnychcelów.

37SzerzejnatentematA.Frąckowiak-Adamska,Reformaeuropejskiejprzestrze-

nisądowejprzewidzianawTraktaciezLizbony[w:]Europejskaprzestrzeńsądowa/

)Espacejudiciaireeuropéen,red.A.Frąckowiak-Adamska,R.Grzeszczak,Wrocław

2010,s.161-181.

38Aktualnieart.81ust.2TFUEstanowi:n(...)wszczególności,jeżelijesttonie-

zbędnedoprawidłowegofunkcjonowaniarynkuwewnętrznego”

39Art.67ust.4TFUE:nUniaułatwiadostępdowymiarusprawiedliwości,

wszczególnościprzezzasadęwzajemnegouznawaniaorzeczeńsądowychipozasą-

dowychwsprawachcywilnych”

.Podobniemotyw3preambułyrozporządzeniaBruk-

selaIbis.

40Jednoznaczneokreślenieichliczbyjestutrudnionezewzględunawystępowanie

wtejdziedziniepraktykitzw.przekształcaniaaktu,czylijegogruntownejnowelizacji

wpostaciprzyjęcianowegoaktuoinnymnumerze(anienanoszeniapoprawekna

poprzedni).Dawnyaktjestprzytymuchylany,alenamocynowegoaktustosowanydo

postępowańwszczętychprzedwejściemwżycietegoostatniego,copowodujerówno-

ległestosowanieobydwuaktówprzezwielelat.Wtakimokresietrudnostwierdzić,czy

liczyćteaktyjakojeden,czyjakodwa.Podkoniec2016r.sytuacjatakadotyczydwóch

przypadków-rozporządzeniaBrukselaIiIbisorazstaregoinowegorozporządzenia

dotyczącegoupadłości-por.rozdz.Ipkt1.4.2orazrozdz.IVpkt5.4.Por.teżprzyp.52

poniżej.

Brak wyników

Uznawanie i wykonywanie orzeczeń w sprawach cywilnych w Unii Europejskiej

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra