Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
widzęojców,którzyżyjątakdługojakichsynowie”9.Polatach
ZygmuntFreudpisałoDżyczeniuśmiercizłemuojcu”wkontekś-
cieobjawówhisterycznychDostojewskiegoimotywuojcobójstwa
wBraciachKaramazow10.Autorpsychoanalizystworzyłsilnąte-
orię,którejgłównymbohateremuczyniłwłaśnieojca.WTotemie
itabuwyłożyłpodstawyswojejkoncepcjikultury,ufundowanejna
miciehordypierwotnej,wktórejojciecDjakonajsilniejszysamiec
dążyłdosprawowaniawładzywsposóbabsolutny–łączniezpra-
wemwyłącznościdokobietwstadzie”11.Zakazkazirodztwastałsię
przyczynąbuntu.Członkowiehordyzamordowaliojca,ustanawia-
jącsystemklanowy.JakpiszePawełDybel:Dhipotezahordypier-
wotnejniejesttraktowanajakotwierdzenienaukowesensustricto,
leczjakorodzajpsychoanalitycznegomitu,októrego«prawdziwo-
ści»stanowiprzedewszystkimto,nailewypowiadaonpewnelęki
iniepokojeczłowiekakulturywspółczesnej”12.Opowieśćozamor-
dowaniuojcastałasięsymbolemuwolnieniaodzakazów,rygorów,
powinnościzwiązanychzkulturą,tradycją,pochodzeniem.Metafo-
ryczneDzamordowaniewsobieojca”zaczęłooznaczaćwyzwolenie
sięzograniczeńiuwolnienieskrywanychdotądpragnień.Ojciec
stałsięwięcszczególnym,rozumianymwsposóbfreudowski,am-
biwalentnymobiektem,którybudziłmiłośćinienawiśćsyna.Po
zbrodniojcobójstwarodząsięwyrzutysumienia,poczuciewiny,
którewedługFreudasąfundamentemwszelkiejkultury.Powstaje
teżsilneuczucie,którezastępujeojca–tęsknota.Wwynikutejsy-
tuacji,jakpisałHaroldBloom,martwyojciecokazałsięsilniejszy
niżżyjący.
Religia,niewyłączającjudaizmu,jestwięctęsknotązazamordowa-
nymojcem,któregoimięwjudaizmiemożebrzmiećalboJahwe,albo
9Ibidem,s.156.
10Z.Freud,Dostojewskiiojcobójstwo,przeł.B.Kocowska,[w:]K.Pospiszyl,
ZygmuntFreud:człowiekidzieło,Wrocław1991,s.309–323.
11P
.Dybel,Freudasenokulturze,Warszawa1996,s.10.
12Ibidem,s.11.
12
InterpretacjeLiterackie
