Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
WimieniuRzeczypospolitej
korzystały,itowdużymstopniu,zusługtajnychwspółpracowników,
wcelachnietylkoinformacyjnych,aletakżedezinformacyjnych,in-
spirujących,legalizujących.Wtymprzedmiociedodniadzisiejszego,
mimoogromnegopostęputechniki(podsłuchy,podglądyitp.),nicsię
niezmieniło.Wlatachwojnypodstawowymzagrożeniemdlajednost-
kinieakceptującejokupacyjnegogestorawładzybyli:sąsiad,kolega
zpracy,znajomy,jednymsłowem–ludziedogłębniekogośznający,
apozostającynausługachaparatuprzemocy.Samatechnika,bezpo-
mocy,itowszechstronnej,człowieka,dałabybardzomałeefekty.
Przykładowo,likwidacjęwielupracownikówwywiaduKGAKzawdzię-
czałoGestapoprzedewszystkimrodzimymdelatorom,niezaśgeniu-
szowiwłasnychpracowników.
Kontrowersjizwiązanychzprezentowanymtematemjestznacznie
więcej,aniżelitutajzasygnalizowano.Punktywidzeniazależązresztą
odwieluwyznaczników,niekiedyznacznieodbiegającychodprzyję-
tychzatypowedlapolskichwspółczesnychmetodwarsztatowychiba-
dawczychkonstrukcjilogicznych.
Przyzgłębianiuproblematykipolskiegosądownictwapodziemne-
gobardzoistotnymelementemjestdysponowanieprzezbadających
odpowiednimzasobemwłasnychdoświadczeńżyciowychwdziedzi-
niepraktykiprawniczejbądźfunkcjonowaniasłużbspecjalnych.Oso-
ba,którejdoświadczeniasprowadzająsięjedyniedomechanizmów
współżyciaspołecznościuczelnianejlubinstytutowej,siłąrzeczynie
ogarniewszystkichzłożonościprezentowanejkwestii.Dużymatutem
jesttakżeokupacyjnaautopsja.Odmienneteżbędzieznaturyrzeczy
spojrzenie(np.naformylikwidacjiagentury)osobyżyjącejwlatach
okupacjiiobecnienp.wpoznańskichkręgachkulturowychaniżeli
spojrzenienatękwestiębadaczywarszawskich,krakowskichczyteż
wrocławskich,przybyłychtamzobszarulwowskiego.
Jakjużpowiedzieliśmy,odwielulatpowszechniedostrzegamylukę
historiograficznązwiązanązprezentowanymtematem.Polskiepiśmien-
nictwohistorycznenaobczyźniezajęłosiętąkwestiąnajpełniejwpu-
blikacjachbyłegozwierzchnikaKierownictwaWalkiCywilnej(KWC),
adwokataStefanaKorbońskiego.Nauwagęzasługujątutajzwłaszcza
jegowspomnieniaorazprzewodnikpopolskimpaństwiepodziemnym13.
13S.Korboński,WimieniuRzeczypospolitej...,Paryż1954,wyd.2uzupełnione,Londyn
1964,PolskiePaństwoPodziemne.PrzewodnikpoPodziemiuzlat1939–1945,Paryż1975.
