Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Jesttookresnajbardziejtajemniczychijednocześniegłębokichprzemiankulturo-
wychnatychziemiach.Niemamybowiembliższychdanychotym,jakprzebiegał
procesosadnictwasłowiańskiegonaBałkanachiwjakisposóbdochodziłodo
równoległegoprzenikanianateterenyhordprotobułgarskich.Trudnouwierzyć
słowomTeofilaktaSimokattesa,któryopisałSłowianpojmanychprzezbizantyńskich
żołnierzydoniewolinapoczątkuVIIwiekunastępująco:
Aonizasłyszawszyonarodzierhomajskim,niezmiernieponoćsławnymzbogactw
iżyczliwościwobeckażdegoczłowieka,skorzystalizodpowiedniejchwiliiprzedostali
siędoTracji.Noszązaśkitary,ponieważniesąprzyzwyczajeniodziewaćsięwzbroje,
boichziemianieznażelazaidlategopozwalaimżyćwspokoju,bezwaśni;grająna
lirach,ponieważnieumiejądąćwsurmybojowe,aludziom,którzynigdyniesłyszeli
owojniezbytecznesąoczywiściesurowszerodzajemuzyki[przeł.M.Plezia]9.
NiewątpliwieprzezkilkakolejnychwiekówistniałnaBałkanachswoistykon-
glomeratetniczny,językowyikulturowy.Stopniowozanikały(asymilowałysięzsil-
niejszymiprzybyszami)mniejliczneisłabszemilitarnieplemiona.Wreszciegdzieś
mniejwięcejwVIIwiekunaobszarachdzisiejszejBułgariidominowałajużludność
słowiańska,podporządkowanajednakżewojowniczymProtobułgarom.Wzorga-
nizowanymnasposóbwojennypaństwiebułgarskimdawniazjatyccykoczownicy
mieliwładzę,aleprawdopodobniedominacjaliczebnaSłowianspowodowała,że
przyjąłsiętu,rozwinąłinawiekizakorzeniłjęzyksłowiański10.
Słowianiestanowilipodstawowyzrąbludnościwiejskiej,zajmowalisięprzede
wszystkimuprawąroliihodowlą.Natematichkulturyduchowej,adokładniejna
tematwierzeńdawnychSłowiannarosłajużcałagórafantastycznychhipotez.Panteon
słowiańskichbóstwjestprzezwielubadaczyróżniepostrzegany.Wobecbrakuświa-
dectwpiśmiennychmitologiaSłowiantrudnajestdozrekonstruowania,ajejobraz
zaciemniajądodatkowoautorzyśredniowieczni,mechanicznieporównującybogów
słowiańskichzantycznymiitworzącysłowiańskiOlimpnawzórklasyczny.Niebędę
więcwnikaćwszczegółytejmitologiiipoprzestanęnastwierdzeniachogólnych
11
.
Słowianie,którzyprzybylinaBałkany,byli-jakpowszechniewiadomo-po-
ganami,oddającymicześćwieluróżnorodnymbóstwom.Naogółsądzisię,żejed-
nymzichnaczelnychbóstwbyłPerun,alesilniepowiązanizziemią,zjejpłodami
Słowianiewierzylitakżewboskośćsiłprzyrody,czciliwiatriwodę,modlilisiędo
9M.Plezia,GreckieiłacińskieźródładonajstarszychdziejówSłowian,cz.I(doVIIIw.),Polskie
TowarzystwoLudoznawcze,Poznań-Kraków1952,s.102-103.
10Najpełniejsządotądmonografiędotyczącątegookresudziejównapisałtragiczniezmarłybuł-
garskiarcheologRaszoRaszew:P
.Pашев,БългарскаезическакултураVII-IXвек,изд.2,Kласика
истил,София2014.
11
Danemożliwedozweryfikowaniazamieściłamwprzeznaczonejdlamłodzieżyksiążce:M.Mi-
kołajczak,Tajemnicesłowiańskichbogów,WydawnictwoDolnośląskie,Wrocław2001(wyd.2,Wrocław
2005,wyd.3,Wrocław2006).
16
