Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
K.Jakubiak,T.Maliszewski(red.nauk.),WkręgudorobkuedukacyjnegoIIRzeczypospolitej,Kraków2011
ISBN:978-83-7587-691-8,©byInstytutPedagogikiUniwersytetuGdańskiegoandauthors,
©byOficynaWydawnicza„Impuls”2011
16
CzęśćI.WOKÓŁEDUKACYJNYCHIDEI,KONCEPCJIIIDEOLOGII
polskimZjeździeOświatowymwkwietniu1919r.,dlaktóregomateriałemdo
pracbyłyprojektyMinisterstwaWyznańReligijnychiOświeceniaPublicznego
(WRiOP).Zakładano,żeporozpatrzeniuichprzezdelegatówZjazduzostanąpóź-
niejprzedstawionewSejmieUstawodawczym.
WkwietniowymZjeździe(nazywanymteżSejmemNauczycielskim),zwoła-
nymprzezZwiązekPolskichTowarzystwNauczycielskich(powołanymdożycia
naZjeździeNauczycielskimwPiotrkowie),uczestniczyłoponad800delegatów,
reprezentującychtakżenauczycielskiestowarzyszeniazeŚląskaizPoznańskie-
go–zdzielnic,którepozostawałyjeszczeformalniepozagranicamiodrodzonej
Rzeczypospolitej
2
.Zakresproblematykipodejmowanejpodczasobrad(zarówno
plenarnych,jakisekcyjnych)byłrozległy.Obejmowałzagadnieniadotyczące
ustrojuszkolnegoiadministracjiszkolnej,wychowaniaprzedszkolnegoiko-
lejnychszczeblikształcenia(łączniezeszkolnictwemwyższym,choćzwiązana
znimsekcjanieukonstytuowałasię
3
),szkolnictwazawodowego,kształcenia
nauczycieliipragmatykinauczycielskiej,oświatypozaszkolnej,higienyszkolnej
iwychowaniafizycznego.OczywiścieniebrakowałopodczasZjazdukontrowersji
ipolemik.Najbardziejkontrowersyjnąkwestiąokazałasięsprawawyznaniowości
szkoły,bronionaszczególnieprzezprzedstawicielizWielkopolski.Ostatecznie
przyjętowtejsprawiedośćogólneiniejednoznacznesformułowania,któremoż-
nabyło–jakpisałStanisławMauersberg–„interpretowaćzarównonakorzyść
przeciwników,jakizwolennikówszkoływyznaniowej”
4
.Zgodzonosięm.in.,że
„pierwiasteknarodowyireligijno-moralnymiećwiniennależnesobiemiejsce”
iże„zwierzchnościwyznaniowekontrolująjedyniezgodnośćimetodęnauczania
religiijakoprzedmiotunauczaniazzasadamiwiaryodpowiedniegowyznania”
5
.
DonajważniejszychpostanowieńZjazdunależałom.in.uznanie,żeszkoła
powszechnapowinnabyćsiedmioletniaijednolita.Przyjętozarazem,żenajni-
żejzorganizowanaszkołamabyćszkołąodwuklasachimiećconajmniejdwóch
nauczycieli.Wtezachkońcowychniezaprezentowanowprawdzieuzgodnione-
gostanowiskawkwestiiustrojuszkołyśredniej,alewdyskusjiopowiadanosię
wwiększościzapięcioletniąszkołąśredniąogólnokształcącą.Dużomiejscapod-
czasobradzajęłasprawapodstawydydaktycznej(przedmiotówokreślającychkie-
runekicelewychowaniawposzczególnychtypachszkół).Podkreślanozgodnie,
żewśródprzedmiotówzaliczanychdotejpodstawypierwszoplanowąrolęwinny
odegrać:językpolski,historiaigeografia.Opowiedzianosiętakżezakształce-
2Por.S.Mauersberg,SejmNauczycielski(14–17kwietnia1919r.),„RozprawyzDziejówOświaty”
1980,t.XXIII,s.139in.;H.Płocha,Początkiodrodzonegoszkolnictwapolskiego–SejmNauczyciel-
ski14–17.04.1919r.[w:]A.Kicowska(red.),KongresyizjazdypedagogicznewPolscewXXwieku,
Toruń2001,s.21in.;S.Świdwiński,SejmNauczycielski(14–17kwietnia1919r.)wdziejachpol-
skiejdemokracjioświatowej,„PrzeglądHistoryczno-Oświatowy”1947,nr3–4,s.32in.
3S.Mauersberg,SejmNauczycielski...,dz.cyt.,s.143.
4Tamże,s.149.
5Tamże.
