Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
Język–historia–kultura
narodowe,coutrwalałotreścikojarzoneznormatywnymaspektemWulgaty19.
WKościelekatolickimimprimatur,pozwolenienadruk,stałosiędodatkową
gwarancjąpoprawnościfilologicznejiteologicznejtekstu,cowzmacniałonor-
matywneujmowanietegopojęcia.WPolscetentypautoryzowanychprzekładów
realizujątłumaczeniaJakubaWujka(zwłaszczawydaniepoprawionez1594roku
orazcałościowez1599)20,wewcześniejszychdrukachkatolickichScharffenber-
gera(NT1556iBibliaLeopolity1561)znajdujemyjedyniedeklaracjeogólne
dotycząceoparciasięnaWulgaciejakoźródle,alebezprecyzyjnegowskazania
podstawytłumaczenia.WwypadkutłumaczeńużywanychwKościołachwyro-
słychzreformacji,dlaktórychWulgataHieronimastałasięjednymzprzekazów,
apodstawątranslacjistałasięwersjaBiblii,uznanazatzw.textusreceptus4tekst
przyjęty’21,tłumaczynieobowiązywałyrygorystycznezaleceniadotyczącepod-
stawyedycji.
Wulgatawstaropolskimpiśmiennictwiereligijnym
ZdanychSPXVIwynika,żewpolskimpiśmiennictwiereligijnymspoloni-
zowananazwaWulgatawystępujewtekstachpowstałychdopieropodkoniec
stulecia.Posługująsięniąpisarzejezuiccy,akonteksty,wjakichsiętentermin
pojawia,wskazująnaradykalnezwężeniejegozakresudojednegodenotatu,czyli
przekładuśw.Hieronima,orazwyeksponowanietreści4tekst-autorytet’,4tekst
wwersjiwzorcowej’.Oznaczatooddaleniesięodznaczeniaetymologicznego,
jakiewnosiłwspomnianyzadiektyzowanyimiesłówvulgatus.Cociekawe,tak
rozumianejvulgatynienotująjednakanalizowaneprzezemniehistorycznesłow-
19
WKościelepotrydenckimzasadyzostałyustalonezgodniezdekretemSacrosanctaOPiśmie
iTradycji.Zob.S.Głowa,I.Bieda(oprac.),Breviarumfidei.Wybórdoktrynalnychwypowiedzi
Kościoła,Księgarniaśw.Wojciecha,Poznań1998,s.116-117.
20
WwypadkuprzekładuWujka(1593)byłytoówczesneedycjenaukowe:Wulgatalowańska(wyda-
niez1574r.),któradoczasuwydaniaWulgatysykstyńskiej(1590)miałastatustextusreceptus
KościołakatolickiegoorazPoliglotaantwerpska(1572)(BibliaRegialubPlantiniana).Wulgata
sykstyńsko-klementyńskastałasiępodstawąpoprawionejedycjiNowegoTestamentu1594oraz
wersjiBibliiz1599r.Szerzzob.chociażbyP.Nicko-Stępień,WulgataLowańskaaNowyTestament
wprzekładzieks.JakubaWujkazroku1593StudiumMt16,13-20,nOdrodzenieiReformacja”
2015,LIX,s.48-66.
21
WersjaNTokreślanajakotextusreceptus4tekstprzyjęty’zostałaustalonagłówniewoparciu
opóźnerękopisybizantyjskie,zdodatkamizWulgatyiinnychprzekazów,byłapodstawąedycji
naukowychzXVIiXVIIw.Przełomowedlatradycjiprotestanckiejbyłypracetranslatorskie
ErazmazRotterdamu.TłumaczePismaŚwiętegonajęzykinarodowesięgającypotextusrecep-
tuswykazywalisiępewnąsamodzielnością.Szerz.zob.L.Jańczuk,NovumInstrumentumomne,
nRocznikTeologicznyChAT”2014,r.LVI,z.1,s.27-40.
