Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
Danesąporażające.Nacodzieńochorychiosobachimto-
warzyszących,oichżałobiemówisięjednakniewiele.Wsferze
publicznejniemabowiemmiejscanacierpienie;lacrimosojest
niepożądane.Wyjątekstanowiżałobaprzeżywanazbiorowo,dla
którejcharakterystycznajesteferwescencja(zbioroweuniesienie)
16
.
Dodaćnależy,żeczęstodochodzidobanalizacjicierpienia,ignoro-
waniagolubspychanianamargines,czynieniaDniewidzialnym”
17
.
Ludzieunikajążałobników,osóbciężkochorych(iichbliskich),
bojąsięintoksykacjicierpieniem,bólem,trwogą.Przeświadczenie
oDniestosowności”cierpieniawynikającegozdoświadczeniautra-
ty(ijegouzewnętrzniania)ugruntowujeparadygmatobowiązują-
cywkulturzewspółczesnej(zwłaszczamasowej):afrmacjażycia,
kultciała–zdrowegociała,(samo)zadowolenie,szczęście,umie-
jętnośćradzeniasobiezprzeciwnościamilosu,odnoszeniezwy-
cięstwaizakwestionowaniefaktuprzemijania,starzeniasię.Nie
mawnimmiejscanarozpaczicierpieniezpowoduutratykogoś
13
raphyofDying,w:TheStudyofDying.FromAutonomytoTransformation,ed.
A.Kellehear,Cambridge2009,s.111–112.
16Zob.Z.Bauman,Przyczynekdofenomenologiiroju,w:Żałoba,red.S.Siera-
kowski,A.Szczęśniak,Warszawa2010,s.170–1
73.Możnawspomniećożałobie
pośmiercipapieżaJanaPawłaIIw2005roku,poróżnegorodzajukatastrofach,
wwynikuktórychzginęłowieleosób(m.in.ataknaWTCw2001r.,tsunami
naOceanieIndyjskimw2004r.,kiedyzabitychzostałoprawie300tysięcyosób
izniszczonychkilkakrajówAzjiiAfryki,uszkodzenieelektrownijądrowejFu-
kushimaw2011r.,wreszcierozbiciesamoloturządowegopodSmoleńskiem
w2010r.iśmierć96osób,członkówelitypolskiej).Analizażałobyzbiorowej
jesttrudna,zewzględunazłożonośćtychtragediiwwymiarzespołecznym,po-
litycznym,międzynarodowym,wreszciejednostkowym(najczęściejpomijanym
wdyskursiepublicznym).Wprzypadkużałobynarodowejdotykasięinnych
istotnychzagadnień:pamięcizbiorowej,historycznejikulturowej,społecznych
rampamięci(MauriceHalbwachs),kultuzmarłychorazpolitykihistorycznej,
prowadzonejzawszewjakimśkonkretnymcelu.Por.A.Assmann,Erinnerungs-
räume.FormenundWandlungendeskulturellenGedächtnisses,München1999,
s.133–142;R.Traba,Historia-przestrzeńdialogu,Warszawa2006,s.23–36.
Problempamięcihistorycznej,zbiorowej,kulturowejdoczekałsięwieluopraco-
wań,por.m.in.M.Zaleski,Formypamięci.Oprzedstawianiuprzeszłościwpol-
skiejliteraturzewspółczesnej,Warszawa1996;Pamięćzbiorowaikulturowa.
Współczesnaperspektywaniemiecka,red.M.Saryusz-Wolska,Kraków2009;
Pamięć,etykaihistoria:anglo-amerykańskateoriahistoriografiilatdziewięć-
dziesiątych.Antologiaprzekładów,red.E.Domańska,Poznań2002.
17Mediateżepatująśmiercią.Odbiorcyznieczulająsięnawidokcudzego
cierpienia,czyjejśśmierci.Piszeotymm.in.P
.Zwierzchowski,Spektakliideolo-
gia.Szkiceofilmowychwyobrażeniachśmierciheroicznej,Kraków2006.Zob.
Śmierćjakonorma,śmierćjakoskandal,red.W
.Kuligowski,P
.Zwierzchowski,
Bydgoszcz2004.
